Reklama

„Pofabryczny” obiekt w Tczewie wciąż produkuje – sztukę

Fabryka Sztuk to miejsce na mapie kulturalnej Tczewa, w którym można zwiedzić interesujące wystawy, wysłuchać klimatycznego koncertu, wziąć udział w warsztatach artystycznych czy też zrealizować autorski pomysł z dziedziny sztuki. Jedną z obecnych atrakcji przygotowanych przez placówkę jest multimedialna wystawa „Ze Skultetem i Kopernikiem przez XVI wiek”. Trzeba ją zobaczyć!

Bogdana Wachowska
05.11.2021 10:43

„Pofabryczny” obiekt w Tczewie wciąż produkuje – sztukę — *Fot. Bogdana Wachowska*

- Staramy się, by „pofabryczny” obiekt tętnił życiem. Tworzymy placówkę innowacyjną, zawsze otwartą dla mieszkańców i turystów, z której propozycji korzysta rocznie ponad 90 tysięcy osób. Nasza oferta jest nieodpłatna, adresowana do osób w każdym wieku – podkreśla Alicja Gajewska, dyrektor Fabryki Sztuk.

Placówka każdego roku organizuje kilkadziesiąt różnorodnych ekspozycji. W ciekawy i przystępny sposób ukazuje poszczególne epoki historyczne w dziejach Tczewa, a także dokonania osób, które na trwałe wpisały się w historię regionu.

Na dziedzińcu jak w skansenie

Fabryka oferuje zwiedzającym kilka stałych wystaw. Zachwyca jej dziedziniec przy ul. 30 Stycznia 4 – to spotkanie na łonie przyrody z dziedzictwem kulturowym Kociewia. Autorem jego aranżacji jest Józef Ziółkowki, kociewski regionalista, dziennikarz i jednocześnie pracownik muzeum.

Klimat kociewskiej wsi oddają: fragment Poniatówki, czyli dawnej, wiejskiej zagrody, a także maszyny rolnicze. Wrót do drewnianej chatki, którą Fabryka pozyskała z podtczewskiej wsi Czarlin, strzegą dwie rzeźby – Andzia i Maciek.

O kolejarskich tradycjach Tczewa przypomina lokomotywa SM03, dźwig obrotowy oraz figura św. Katarzyny – patronki kolejarzy.

Chwilę zadumy wywołuje widok lapidarium, na które składają się nagrobki przeniesione z nieistniejącego cmentarza żydowskiego, nagrobek menonicki z gmerkiem oraz płyty nagrobne z mogił żołnierzy 2. Batalionu Strzelców poległych w obronie Tczewa 1 września 1939 roku.

Gratką dla miłośników historii Tczewa jest również makieta fragmentu międzywojennego miasta. Zminiaturyzowane kamienice, urokliwe uliczki, zbudowane z czerwonej cegły zabytki zachęcają do spaceru po mieście, by zobaczyć je w oryginalnej postaci. Tuż przy makiecie stoi słup graniczny, który kiedyś strzegł granicy z Wolnym Miastem Gdańsk.

Dzieje Tczewa

W budynku Fabryki Sztuk wyeksponowane zostały najciekawsze muzealia związane z dziejami Tczewa. Zobaczymy tutaj artefakty z fibulą na czele, czyli ozdobną zapinką mającą prawie 2 tysiące lat.

Największe zainteresowanie zwiedzających wzbudza XIX-wieczna tablica i kapsuła czasu znalezione podczas remontu mostu tczewskiego. W 2019 r. natrafiła na nią firma wykonująca roboty ziemne przy rozbiórce mostu. 27 lipca 1851 r. w filarze obiektu umieścił ją wraz z kamieniem węgielnym sam król Prus – Fryderyk Wilhelm IV. Kapsuła zawierała monety z mennicy berlińskiej z lat 1850-51 oraz dwa zwitki pergaminu.

W Fabryce Sztuk znajdziemy także plansze, obrazy, ciekawie zaaranżowane sceny rodzajowe i eksponaty przypominające o bitwie o Tczew, jaka rozegrała się 22 lutego 1807 r. pomiędzy wojskami pruskimi i napoleońskimi. Okazała się zwycięska dla tych ostatnich. Naprawdę czuć tutaj klimat epoki napoleońskiej.

Kazimierz Zimny – tczewski olimpijczyk

W swojej placówce przy ul. Podmurnej 15 placówka oferuje wystawę, obok której nie przejdą obojętnie miłośnicy sportu. Osiągnięcia sportowe rodowitego tczewianina, Kazimierza Zimnego, utalentowanego polskiego lekkoatlety, odzwierciedlają zaprezentowane tutaj medale, puchary i odznaczenia, które przez lata zdobywał. Największą atrakcją jest zdobyty przez niego w Rzymie w 1960 r. brązowy medal olimpijski. Ciekawostką jest również fakt, że Kazimierz Zimny na treningach pokonał 47 tysięcy kilometrów, a więc więcej niż długość równika!

Oferta kulturalna i historyczna Fabryki Sztuk wykracza poza jej mury. Spacerując po ulicach Tczewa czy Bulwarem Nadwiślańskim natkniemy się na kilka wystaw plenerowych. Dzięki tej np. przy ul. Żeglarskiej poznamy grono 30 znamienitych tczewian, które tworzą: Teresa Budzisz-Krzyżanowska, Grzegorz Ciechowski, Kazimierz Denek, Jan Reinhold Forster, Jerzy Adam Forster, Antoni Garnuszewski, Zbigniew Garnuszewski, Wiktor Jagalski, Ryszard Karczykowski, Grzegorz W. Kołodko, Zbigniew Korpolewski, Józef Kruża, Magdalena Kubicka-Netka, Jan Kubicki, Jerzy Kubicki, Jarosław Kukowski, Roman Landowski, Bogdan Lesiński, Leonard Lesiński, Wojciech Lesiński, Anna Łajming, Włodzimierz Łajming, Janusz St. Pasierb, Kazimierz Piechowski, Roman Puchowski, Edmund Raduński, książę Sambor II, Robert Turło, Adam Wendt i Kazimierz Zimny.

Ze Skultetem i Kopernikiem przez XVI wiek – tę wystawę trzeba zobaczyć

Do końca września 2023 roku prezentowana jest niezwykle interesująca wystawa o dwóch wielkich postaciach, zaprzyjaźnionych ze sobą humanistach, którzy wywarli wpływ na dotychczasowe postrzeganie świata „Ze Skultetem i Kopernikiem przez XVI wiek”. Mikołaj Kopernik – wielki polski astronom, wybitny lekarz, kanonik warmiński, twórca heliocentrycznej teorii budowy wszechświata. Aleksander Sculteti – urodzony w Tczewie kartograf, historyk, doktor prawa, notariusz publiczny w Kurii Rzymskiej, kanonik warmiński, czterokrotny więzień Watykanu. Podążając śladami tytułowych bohaterów, poznajemy ich życiorysy i dokonania oraz realia, w których przyszło im egzystować.

To wystawa zrobiona z ogromnym rozmachem, multimedialna, wciągająca. Warto na nią zabrać dzieci. Jej atrakcje to:

projekcja 3D o zdezaktualizowanej dziś geocentrycznej teorii budowy Wszechświata,
makieta z ruchomymi planetami,
prezentacja multimedialna o założeniach układu heliocentrycznego i towarzysząca jej muzyka elektroniczna,
filmy z udziałem cenionego aktora Mirosława Baki.

Kuratorem wystawy jest Józef Ziółkowski. Naprawdę polecam!

Dlaczego akurat Fabryka Sztuk?

Jeśli ktoś chciałby poznać historię charakterystycznego budynku, w którym mieści się Fabryka Sztuk, warto zajrzeć na stronę dawnytczew.pl.

„W 1856 roku rozpoczęto budowę dużego kompleksu przemysłowego, Willy Muscate założył tu Fabrykę Maszyn Rolniczych. Na rogu obecnych ulic 30-go Stycznia i Paderewskiego zbudowano w 1883 roku wielki ceglany budynek, mający charakterystyczny skorupowy dach. Fabryka Wyrobów Metalowych Emila Kelcha. W okresie międzywojennym przemianowana na Wytwórnię Wyrobów Metalowych Towarzystwa Akcyjnego „ARKONA”, w tym czasie obiekty rozbudowano i przedłużony został największy budynek. Po II Wojnie Światowej powstała tu Pomorska Fabryka Gazomierzy, później Zakłady Sprzętu Gospodarstwa Domowego Predom-Metrix. W roku 1980 miasto przekazało budynki Centralnemu Muzeum Morskiemu w Gdańsku na rzecz przyszłego Muzeum Wisły. Muzeum Wisły otwarto 13 kwietnia 1984 roku z okazji wystawy „Dzieje Żeglugi Wiślanej”. Obecnie w budynkach mieści się Centrum Wystawienniczo-Regionalne Dolnej Wisły” – czytamy na dawnytczew.pl.

Położenie

Fabryka Sztuk znajduje się w województwie pomorskim, w powiecie tczewskim, w Tczewie, ul. 30 Stycznia 4 i kamienice przy ul. Podmurnej 12 i 15. Fabryka Sztuk sąsiaduje z oddziałami Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku: Muzeum Wisły i Centrum Konserwacji Wraków Statków.