Prokurator cofnął akt oskarżenia przeciw Adamowi Nergalowi Darskiemu

O co chodzi z „Rzeczpospolitą Niewierną”?

Na początek przypomnijmy, że głośna sprawa dotyczy grafiki, gdzie obok odwróconego krzyża przedstawiony został orzeł, który ma rogi zamiast korony, jest opleciony przez węże, język ma spleciony z językiem węża, a u nasady skrzydeł – trupie czaszki. Tak wyglądały w 2016 roku plakaty i materiały promocyjne trasy koncertowej „Rzeczpospolita Niewierna” trójmiejskiego zespołu Behemoth. Według oskarżenia, które postawiło przed sądem lidera formacji, Adama Nergala Darskiego i 2 jego kolegów (grafika oraz sprzedawcę gadżetów), było to, zagrożone karą do roku więzienia, przestępstwo znieważenie godła RP.

ZOBACZ TEŻ: Sprawa Nergala trzeci raz wraca do pierwszej instancji. Czy orzeł biały może być symbolem zła?

Kilka procesów karnych kolejno toczyło się w gdańskich sądach nie przynosząc jednak jak dotąd prawomocnego rozstrzygnięcia. W lutym 2024 roku sprawa już po raz... trzeci przekazana została do sądu I instancji.

- Nie budzi wątpliwości, że w powszechnym odbiorze grafika [Behemotha] była przyjmowana jako przedstawiająca czy to godło, czy znak państwowy. W aktualnym stanie spraw, po dokonaniu także oglądu plakatu, pierwotnym znakiem graficznym wykorzystanym w plakacie czy bezpośrednio jego inspiracją był orzeł biały – tłumaczył wówczas, w ustnym omówieniu uzasadnienia wyroku sędzia Leszek Mehring z Sądu Apelacyjnego w Gdańsku.

Nagły zwrot w sprawie orła z rogami

W piątek, 26 lipca 2024 roku poinformowano o - dość zaskakującej w kontekście wieloletniego uporu oskarżenia, by skazać wspomnianą trójkę - decyzji Prokuratora Regionalnego w Gdańsku, Pawła Pika. Jak czytamy w komunikacie, „korzystając z uprawnień oskarżyciela publicznego” wynikających z kodeksu postępowania karnego, cofnął on akt oskarżenia przeciwko Adamowi Nergalowi Darskiemu i dwóm pozostałym mężczyznom.

- Ponownie wykonana analiza materiału dowodowego oraz zarzutów aktu oskarżenia doprowadziła do wniosku, że oskarżeni korzystali z prawa do wolności wypowiedzi, gwarantowanej wszystkim obywatelom Rzeczypospolitej Polskiej normami art. 54 ust 1 Konstytucji, art. 10 ust 1 i 2 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, art. 19 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, art. 17 i 19 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych – wylicza prokurator Mariusz Marciniak, p.o. rzecznika prasowego Prokuratury Regionalnej w Gdańsku.

I precyzuje: - Ugruntowana linia orzecznicza Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wskazuje, że prawo swobody wypowiedzi zezwala każdemu obywatelowi na głoszenie nie tylko takich poglądów, które z uwagi na ich treść i formę są odbierane przychylnie lub neutralnie, ale także na głoszenie takiego przekazu, który część społeczeństwa może oburzać, razić czy wręcz niepokoić i prowokować do dyskusji. Jednak w demokratycznym państwie prawa obywatele muszą zaakceptować, że w przestrzeni publicznej pojawiają się nie tylko poglądy o treści łagodnej, lecz również szokujące, czy wręcz prowokacyjne. Prezentowanie tych poglądów jest legalne i nie może spotykać się z ingerencją organów ścigania i prawa karnego, dopóki sposób ich przekazu nie nosi cech przemocy lub nawoływania do przestępstwa, a także dopóki nie ma na celu obrażenia grup osób lub kogokolwiek indywidualnie. Z zebranych dowodów jednoznacznie wynika, że tego typu negatywnych zachowań, oskarżeni się nie dopuścili. 

CZYTAJ TEŻ: Sprawa Nergala czeka na wyrok. Splugawione godło czy interesujące dzieło?

W obszernym stanowisku Prokuratury Regionalnej w Gdańsku, w całości dostępnym tutaj, omówiony został m.in. w pełnej treści zarzut, jakiego dotyczy postępowanie, a także dokonana przez oskarżyciela publicznego analiza prawna. „[...]oskarżeni nie mogli dopuścić się znieważenia godła RP, bowiem analizowana grafika godłem nie była. Podkreślić również należy, że analiza procesu twórczego spornej instalacji artystycznej, ponad wszelką wątpliwość wykazała, że omawiany wytwór nie powstał w wyniku przekształcenia godła RP, a co najwyżej do godła nawiązuje. Prokurator Regionalny w Gdańsku uznał, że akt oskarżenia w dacie jego podpisania został oparty na niekompletnym oraz na wadliwie ocenionym materiale dowodowym. […]” - czytamy.

- Jeśli oskarżeni zgodzą się na cofnięcie przez prokuratora aktu oskarżenia, to powstanie tzw. „ujemna przesłanka procesowa” w postaci braku skargi uprawnionego oskarżyciela. Zgodnie z art. 17 § 1 pkt 9 kpk, będzie to skutkowało koniecznością umorzenia postępowania przez sąd. W wypadku odmowy wyrażenia zgody na cofnięcie aktu oskarżenia, postępowanie przed Sądem Okręgowym w Gdańsku będzie kontynuowane. Wówczas zostanie przeprowadzone pełnowymiarowa rozprawa, która zakończy się wydaniem wyroku – wyjaśnia prok. Mariusz Marciniak.

Obrona akceptuje wycofanie aktu oskarżenia

Adam Nergal Darski, z którym bezskutecznie usiłowaliśmy połączyć się telefonicznie, jest w trakcie trasy koncertowej na innym kontynencie.

- Wyrażamy zgodę na cofnięcie aktu oskarżenia – deklaruje jednak adwokat Jacek Potulski, obrońca Adama Nergala Darskiego i pozostałych dwóch oskarżonych. - Nie zależało nam na tym procesie i nie chcieliśmy go. Był on komplikacją dla wszystkich trzech moich klientów. Choć nie spodziewaliśmy się zamykania do więzień, to status oskarżonego zawsze wiąże się z dyskomfortem. Ten akt oskarżenia nigdy nie powinien trafić do sądu, więc fakt, że został cofnięty to racjonalne zachowanie ze strony prokuratury. Bardzo się z niego cieszymy. Oby takiej racjonalności było coraz więcej – dodaje.

Przybliżyć nieco chronologię, toczącego się przez wiele lat, postępowania pozwala załączone przez oskarżenie, publikowane przez nas poniżej, kalendarium sprawy.

Kalendarium sprawy 

1. 29 września 2016 r., wszczęcie śledztwa w Prokuraturze Rejonowej Gdańsk - Śródmieście w Gdańsku; zawiadomienia złożyli: Marek Dudziński (ówcześnie radny dzielnicy Gdynia‑Karwiny), Ogólnopolski Komitet Obrony przed Sektami i Przemocą, z siedzibą w Szklarskiej Porębie (zawiadomienie podpisali Ryszard Nowak i Stanisława Filipowicz‑Suchy), Stanisław Pięta (ówcześnie poseł na Sejm RP, Klub Parlamentarny PiS),
2. 22 grudnia 2017 r., akt oskarżenia PR 3 Ds. 204.2016 Prokuratury Rejonowej Gdańsk - Południe w Gdańsku, skierowany do Sądu Okręgowego w Gdańsku (sygn. IV K 270/17),
3. 16 lutego 2018 r., pisemna odpowiedź obrońcy oskarżonych na akt oskarżenia, wraz z wnioskiem o skierowanie sprawy na posiedzenie celem jej umorzenia, z powodu oczywistego braku faktycznych podstaw oskarżenia – wniosku nie uwzględniono,
4. 16 kwietnia 2018 r., wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku, sygn. IV K 270/17 – uniewinnienie oskarżonych,
5. 23 maja 2018 r., apelacja Prokuratora Prokuratury Rejonowej Gdańsk - Śródmieście w Gdańsku,
6. 20 września 2018 r., wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, sygn. II AKa 200/18; Sąd uchylił wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku, z 16 kwietnia 2018 r., sygn. IV K 270/17 i przekazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania,
7. 12 grudnia 2018 r., zwrot sprawy z SO w Gdańsku (XIV K 189/18) do Prokuratury, celem uzupełnienia istotnych braków postępowania (konieczność powołania biegłych z zakresu heraldyki oraz kulturoznawstwa),
8. 20 maja 2019 r., przejęcie sprawy z Prokuratury Rejonowej Gdańsk - Śródmieście w Gdańsku do Prokuratury Okręgowej w Gdańsku (PO I Ds. 50.2019),
9. 23 lipca 2019 r., przejęcie sprawy z Prokuratury Okręgowej w Gdańsku do Prokuratury Regionalnej w Gdańsku (RP I Ds. 26.2019),
10. 18 listopada 2019 r., akt oskarżenia RP I Ds. 26.2019 Prokuratury Regionalnej w Gdańsku, skierowany do Sądu Okręgowego w Gdańsku (sygn. XIV K 190/19),
11. 11 sierpnia 2020 r., zwrot sprawy z SO w Gdańsku (XIV K 190/19) do Prokuratury Regionalnej w Gdańsku, celem uzupełnienia istotnych braków postępowania (konieczność powołania kolejnego biegłego z zakresu heraldyki),
12. 06 maja 2022 r., wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku, sygn. XIV K 190/19 – uniewinnienie oskarżonych,
13. 08 czerwca 2022 r., apelacja Prokuratora Prokuratury Regionalnej w Gdańsku,
14. 05 lutego 2024 r., wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, sygn. II AKa 260/22; Sąd uchylił wyrok uniewinniający Sądu Okręgowego w Gdańsku, z 06 maja 2022 r., sygn. XIV K 190/19 i przekazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania,
15. 22 sierpnia 2024 r. – planowane posiedzenie wstępne Sądu Okręgowego w Gdańsk (sygn. IV K 42/24), w celu organizacji rozprawy głównej.

ZOBACZ TEŻ: Były prezes spółdzielni Ujeścisko przed sądem. W akcie oskarżenia ponad 400 przestępstw