Największa wystawa o polskim jachtingu w gdańskim muzeum

Jak czytamy w zaproszeniu do obejrzenia wystawy, kierowanym do każdego zainteresowanego żeglowaniem, to pierwsza w dziejach polskiego  muzealnictwa tak obszerna i wielowątkowa opowieść o najgłośniejszych sukcesach naszego żeglarstwa, lecz również o mniej znanych stronach tego sportu. 

Wielkie rejsy polskich żeglarek i żeglarzy

Było ich naprawdę dużo, nazwiska słynnych kapitanów jachtowych: Teresy Remiszewskiej, Krystyny Chojnowskiej-Liskiewicz, Leonida Teligi, Krzysztofa Baranowskiego, Henryka Jaskuły, Kazimierza Jaworskiego, Karola Jabłońskiego, Romana Paszke – tę listę można byłoby ciągnąć długo – znane były i popularne w całym kraju, nie tylko w środowisku wodniaków. Dlatego na wystawie znajdują się m.in. modele jachtów noszących kolejno nazwę „Zjawa”, budowanych przez Władysława Wagnera; zachowana rufa słynnego jachtu „Euros” z roku 1967; płetwy stateczników z jachtów „Mazurek” i „Fanfan”, elementy elektroniki ze „Spaniela”, żagle z „Opty”, czy kompletny strój żeglarski K. Baranowskiego. Warto pamiętać, że większość słynnych jachtów niestety nie przetrwała do naszych czasów, by wspomnieć choćby „Otago”, który pod kapitanem Zdzisławem Pieńkawą opłynął świat w regatach Whitbread.

– Nasza koncepcja polega na tym, by historyczne rejsy Polaków zobrazować nie pamiątkami czy odznaczeniami, tylko faktycznym wyposażeniem i częściami jednostek, na których żeglarze dokonali swoich wyczynów. Już teraz możemy zdradzić, że dzięki kreatywnej aranżacji, centrum naszej ekspozycji będzie stanowić jedyną w swoim rodzaju, wielowymiarową i multimedialną esencję dokonań Polaków w oceanicznym jachtingu – mówi Radosław Paternoga, jeden z kuratorów wystawy.

Na szczęście wiele cennych pamiątek przetrwało. Po raz pierwszy wystawiony został puchar z roku 1937 dla Polaków za II miejsce w regatach Gotland Runt, reprezentacyjne epolety z Igrzysk Olimpijskich w Berlinie w 1936, należące do Juliusza Sieradzkiego, późniejszego konstruktora legendarnej Omegi, na której pierwsze żeglarskie szlify zdobywały dziesiątki tysięcy Polaków. Do tego koszulki startowe polskich żeglarzy-olimpijczyków, repliki medali olimpijskich Mateusza Kusznierewicza z 1996 roku i Agnieszki Skrzypulec-Szoty z 2020 oraz oryginalny medal Przemysława Miarczyńskiego z roku 2012.

Wystawa „100 lat polskiego żeglarstwa” jest ekspozycją wielowątkową. Obszerna część dotyczy wychowania morskiego, na które tak silny nacisk kładł gen. Mariusz Zaruski, jeden z najbardziej zasłużonych dla Polski na morzu. Dlatego można obejrzeć wiele elementów stroju żeglarskiego i narzędzi niezbędnych na pokładzie żaglowca. Narodowe Muzeum Morskie jako zabytki o wyjątkowej przeszłości określa m.in. oryginalną czapkę Yacht Klubu Polski należącą do Ludwika Szwykowskiego, prezesa PZŻ w latach 1926-1929; to bandera Akademickiego Związku Morskiego z 1934 r., to elementy metalowej zastawy z Polskiego Klubu Morskiego, które przetrwały II wojnę światową ukryte w… kurniku. To liczne zachowane proporce i znaki klubów żeglarskich. 

– Zastosowana przez nas estetyka przywodzi na myśl zarówno morskie głębiny, jak i poruszany wiatrem granat nieba. Z kolei otaczające ekspozycję motywy izobat i trasy żeglarskiego rejsu wywołują w widzu wrażenie jakby patrzył na rozległą mapę oceanów – wyjaśnia Bartłomiej Garba, drugi z kuratorów wystawy.

– Podkreślenie znaczenia prezentowanych przedmiotów, a także wizualny efekt ruchu jachtów na morskich falach zostanie uzyskany dzięki kreatywnej grze świateł. Tym, co w sposób szczególny skupi uwagę zwiedzających, będzie wspomniana wcześniej aranżacja przestrzeni w centrum wystawy: goście zobaczą tam potężną konstrukcję jachtu, stanowiącą śmiałą koncepcyjnie syntezę oceanicznego żeglarstwa – dodaje Radosław Paternoga.

Ekspozycję „100 lat polskiego żeglarstwa” oglądać można w siedzibie Narodowego Muzeum Morskiego na gdańskiej Ołowiance.