ZUS odzyskał ponad 150 mln zł dzięki kontrolom L4

Skuteczna walka ZUS z nadużyciami na L4 w 2025 roku

Pieniądze, które odzyskał ZUS, miały trafić lub trafiły do osób formalnie przebywających na zwolnieniu, a w rzeczywistości wykorzystujących je niezgodnie z przeznaczeniem.

• W pierwszym półroczu 2025 roku ZUS przeprowadził 227 tys. kontroli zwolnień lekarskich.
• Wstrzymał wypłatę 14,8 tys. zasiłków chorobowych, co przełożyło się na ponad 22,2 mln zł.
• Dodatkowo obniżono wypłaty z tytułu świadczeń po ustaniu zatrudnienia o 128,3 mln zł.
• Łącznie do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wróciło 150,5 mln zł, o 33 mln zł więcej niż w roku ubiegłym. 

To efekt skuteczniejszych i precyzyjniejszych kontroli

Dla porównania: w tym samym okresie 2024 roku zrealizowano 260,8 tys. kontroli, wydano 18,6 tys. decyzji, a kwota odzyskanych środków wyniosła 117,5 mln zł.

Najczęstsze nadużycia na L4. Przykłady z życia

Polskie media i raporty ZUS oraz firm konsultingowych ujawniają rozmaite sytuacje, które nie mają nic wspólnego z rekonwalescencją:

• remonty i prace domowe – osoby przebywające na L4 malują mieszkania, koszą trawniki czy budują garaże,
• usługi dla klientów – podczas L4 pracownice prowadziły gabinety kosmetyczne lub logopedyczne,
• działalność gospodarcza online – kobieta na zwolnieniu reklamowała usługi masażu w mediach społecznościowych, co skończyło się cofnięciem zasiłku,
• warsztaty i budowy – mechanik naprawiał auta, a pracownik budowy – mimo kontuzji – kontynuował ciężki fizyczny wysiłek,
• handel na targu – sprzedawca prowadził stoisko, choć formalnie przebywał na zwolnieniu,
• kierowca Ubera – osoba na L4 świadczyła usługi przewozu, mimo że powinna być w domu,
• farmerskie obowiązki – rolnik z L4 zajmował się gospodarstwem, pracując na polu czy przy zwierzętach,
• wyjazdy i „choroba tropikalna” – osoby przebywające na L4 podróżowały po całym świecie,
• gwiazda Internetu w akcji – niektórzy wykorzystywali zwolnienie do nagrywania treści internetowych.

Nowoczesne metody kontroli ZUS w 2025 roku

Elektroniczny system – jak podaje Gazeta Prawna – analizuje wzorce: częste L4 w piątki, tuż przed urlopami, powtarzające się schematy. Kontrolerzy są wysyłani na wywiady i wizyty domowe, a media społecznościowe śledzone są pod kątem kompromitujących dowodów, jak wakacyjne zdjęcia. 

ZUS od 2025 roku zyskał też nowe uprawnienia – może kontrolować nie tylko miejsce zamieszkania, ale także miejsce pracy czy działalności gospodarczej.

Konsekwencje nadużyć zwolnień lekarskich

Zwolnienie może zostać unieważnione, a wypłacone świadczenia cofnięte lub obciążone obowiązkiem zwrotu z odsetkami.

• W wymiarze prawnym – sąd potwierdza, że wykonywanie pracy w trakcie L4 skutkuje utratą prawa do świadczenia za cały okres niezdolności, nawet jeśli nadużycie dotyczy tylko jego części.
• Dla pracownika – kary finansowe, zwolnienie dyscyplinarne, utrata zaufania pracodawcy.

Polska rzeczywistość pokazuje, że kreatywność w nadużywaniu zwolnień lekarskich jest imponująca, ale i wysoce ryzykowna. Bo ZUS, wspierany nowoczesną technologią i prawnymi zmianami, konsekwentnie wyłapuje takie przypadki, a efekty mówią same za siebie – to odzyskanie dziesiątków milionów złotych z publicznej kasy.