ZUS dla marynarzy. Oferta przystąpienia do ubezpieczeń społecznych dla 18 tysięcy osób

Ubezpieczenie obowiązkowe zamiast dobrowolnego

ZUS utworzył nowy tytuł do ubezpieczeń - 24 00. Nowe rozwiązania obejmą od 1 stycznia 2026 r. zarówno osoby, które  pływają pod banderą państw trzecich, jak i tych zatrudnionych w krajach UE i EFTA. 

– Nowe rozwiązanie ma umożliwić jak najszerszemu gronu osób, które pracują na statkach morskich, przystąpienie do ubezpieczeń społecznych, niezależnie od bandery – informuje Krzysztof Cieszyński, regionalny rzecznik ZUS. – Należy się wówczas zgłosić do ubezpieczeń społecznych z kodem 24 00 i samemu opłacać składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz ubezpieczenie zdrowotne.

Wcześniej marynarze, niepodlegający ubezpieczeniom społecznym obowiązkowo w Polsce, mogli zgłosić się jedynie do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych. Teraz będą mogli zgłosić się do ubezpieczeń obowiązkowych, także chorobowego i wypadkowego. Zmiana zapewni prawo do rent i emerytur, a także świadczeń z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego.

Jakie są warunki zgłoszenia się do ubezpieczeń?

• Trzeba mieszkać w Polsce i dysponować marynarską umową o pracę lub inną umową o świadczeniu pracy na morzu na statku o pojemności brutto (GT) 100 jednostek i wyższej
• Należy zgłosić do ubezpieczeń i przedstawić zaświadczenie wydane przez agencję zatrudnienia albo dyrektora urzędu morskiego. 

Aby zostać płatnikiem składek w ZUS jako marynarz, trzeba wykonać trzy kroki:  

• uzyskać zaświadczenie o pracy na morzu, które wydaje, w zależności od formy zatrudnienia, dyrektor urzędu morskiego lub agencja zatrudnienia. Zaświadczenie jest ważne miesiąc od daty wydania,
• zgłosić się do ZUS w ciągu miesiąca od otrzymania zaświadczenia,  
• złożyć formularz ZUS ZUA z nowym kodem tytułu ubezpieczenia - 24 00.

Po zgłoszeniu się jako płatnik składek w ZUS marynarz będzie samodzielnie opłacać składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe), Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz na ubezpieczenie zdrowotne. 

Jak zawiesić status marynarza?

Status marynarza można zawiesić na okres nie krótszy niż 1 pełny miesiąc kalendarzowy i nie dłuższy niż 3 miesiące w danym roku kalendarzowym, jeżeli w tym okresie dana osoba nie będzie wykonywać pracy na morzu. 

W tym czasie:  

• nie trzeba opłacać składek,  
• marynarz nie będzie ochroną ubezpieczeniową w razie choroby, macierzyństwa, wypadku czy długotrwałej niezdolności do pracy,   
  okres zawieszenia nie będzie się liczył do emerytury ani renty.

W ciągu siedmiu dni należy poinformować ZUS o:  

• zawieszeniu statusu marynarza – w zgłoszeniu wyrejestrowania z ubezpieczeń,
• wznowieniu statusu marynarza – w zgłoszeniu do ubezpieczeń. 

Opłacanie składek

Jako płatnik marynarz będzie rozliczać się w cyklu 12-miesięcznym, liczonym od dnia uzyskania statusu marynarza z wyłączeniem okresu zawieszenia. Składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) i zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy należy opłacać do 20. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni, czyli składki za styczeń 2026 trzeba opłacić i rozliczyć  do 20 lutego. Składki będą opłacane od kwoty nie niższej niż minimalne wynagrodzenie w danym roku. W 2026 r. podstawą wymiaru składek będzie co najmniej 4806 zł.

Po przekazaniu do ZUS pierwszej deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA z podstawą wymiaru składek w wysokości minimalnego wynagrodzenia, ZUS sam utworzy kolejne deklaracje. W przypadku braku pierwszej deklaracji, lub późniejszego podwyższenia podstawy, albo jej obniżenia np. w przypadku prawa do zasiłku, ZUS nie przygotuje kolejnych dokumentów.

Wsteczne składki

Osoba chcąca opłacić wstecznie składki emerytalne i rentowe za okres od 1.01.2021 do 31.12.2025 i być objętą tymi ubezpieczeniami:  
nie może podlegać we wskazanym okresie tym ubezpieczeniom, 

• musi mieć status marynarza przez co najmniej 3 miesiące w każdym roku objętym wnioskiem . Potwierdzi to zaświadczeniem od dyrektora urzędu morskiego, które jest ważne przez miesiąc od wydania,  
• musi złożyć wniosek o opłacenie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za wybrane miesiące w tym okresie o symbolu RMS wraz z kopią tego zaświadczenia.  

Do kiedy złożyć wniosek?

Wniosek RMS można złożyć od 1 stycznia 2026 roku do 31 grudnia 2027 roku samodzielnie lub przez pełnomocnika. Można to zrobić  papierowo – w każdej placówce ZUS lub elektronicznie jako załącznik do pisma ogólnego (POG) na profilu PUE/eZUS.

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe we wniosku RMS nie może być niższa niż minimalne wynagrodzenie w danym okresie. Jeśli ZUS rozpatrzy wniosek  pozytywnie i wyrazi zgodę na opłacenie składek za wybrane okresy należy:

• zgłosić się do ZUS z kodem tytułu ubezpieczeń 24 01,
• opłacić składki w terminie za miesiąc, w którym złożyłeś wniosek,
• złożyć papierowo dokument rozliczeniowy za pierwszy miesiąc, za który wnioskujesz.
• Dokładny termin płatności do ZUS zostanie podany w odpowiedzi. Informacje o rozpatrzeniu wniosku marynarz otrzymazgodnie preferencjami wskazanymi we wniosku na PUE/eZUS lub pocztą.

Jak dziś radzą sobie marynarze?

Większość marynarzy kontraktowych pracuje w systemie X miesięcy (przeważnie od 2 do 6) pracy na morzu, X miesięcy na lądzie. Znaczna większość otrzymuje zapłatę tylko za czas pracy na statku. Zdarza się więc, że i przez 5-6 miesięcy, bądź nawet dłużej, żadne pieniądze nie wpływają na ich konta. Oferta ZUS oznacza konieczność płacenia składek ze zgromadzonych wcześniej oszczędności.

Marynarze podczas rejsu mają zagwarantowane ubezpieczenie zdrowotne i odszkodowania. Schodząc na ląd - w zależności od zatrudniającej ich firmy - mogą lub nie korzystać z dodatkowego pakietu zdrowotnego, który także obejmuje ich żony. 

Część ludzi morza zgłaszała się do ubezpieczeń dobrowolnych, inni na własną rękę inwestowali w zabezpieczenia na czas emerytury. Pewna grupa, ze względu na różnice w wysokości składek na ZUS i KRUS wybierała tę drugą opcję. Warunkiem było posiadanie gospodarstwa o powierzchni powyżej jednego hektara przeliczeniowego. Dawało to gwarancję uzyskania ubezpieczenia zdrowotnego. Nierzadko marynarz był ubezpieczany zdrowotnie przez pracującą żonę.