Wolna Wigilia 2025. Pierwsze kontrowersje wokół nowego dnia bez pracy

Ministra chwali się wprowadzeniem wolnej Wigilii

23 grudnia 2025 ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk oraz wiceminister Sebastian Gajewski spotkali się z dziennikarzami, by opowiedzieć o pierwszej wolnej od pracy Wigilii.

– To zmiana, o którą w zeszłym roku walczyliśmy bardzo zdecydowanie, bo wiemy, jak ważny jest czas spędzony z rodziną – mówiła Agnieszka Dziemianowicz-Bąk. Wiemy, jak ciężko pracują Polki i Polacy, i jak bardzo wyczekują na ten okres, w którym mogą odetchnąć, odpocząć, zrelaksować się i spędzić czas tak, jak tego chcą najbardziej – z bliskimi lub w jakikolwiek inny sposób. Wolna od pracy Wigilia to był taki postulat często przywoływany przez polityków różnych ugrupowań. Przywoływany, podnoszony, ale nigdy nie wprowadzony. Do czasu. Do czasu, aż tej zmiany dokonaliśmy, i już jutro, czyli 24 grudnia polskie rodziny będą mogły spędzić ze sobą więcej czasu. Na święta będzie można dojechać nieco wcześniej, a zatem nieco bezpieczniej. To dobra i ważna zmiana, której doświadczy nawet 13 milionów pracujących Polek i Polaków. 

Jak dodała, nawet w branżach pracujących tego dnia, za dzień ustawowo wolny od pracy przysługują dodatkowe uprawnienia, np. dzień wolny lub dodatkowe wynagrodzenia, dlatego jest to zmiana korzystna dla wszystkich pracujących Polek i Polaków. 

Szefowa MRPiPS podkreśliła, że chociaż wolną Wigilię poprzedziły trzy niedziele handlowe, nie oznaczało to, że pracownicy handlu wszystkie je musieli spędzić w pracy. Ustawa zagwarantowała im maksymalnie dwie niedziele pracujące w grudniu.

Związkowa Alternatywa: rzeczywistość wygląda znacznie mniej różowo

Zdecydowanie mniej entuzjastycznie ocenia zmiany przewodniczący Związku Zawodowego Związkowa Alternatywa, Piotr Szumlewicz. Zwraca on uwagę, że choć trwające święta to dla większości z nas czas odpoczynku, ale setki tysięcy osób w tych dniach pracują. Zgodnie z art. 151 (10) Kodeksu pracy praca w niedziele i święta jest dozwolona między innymi w handlu, gastronomii, hotelarstwie, rozrywce, kulturze, oświacie, pomocy społecznej, transporcie, ochronie, opiece zdrowotnej, policji, energetyce, wodociągach, budownictwie, mediach, straży pożarnej, wojsku, rolnictwie czy hodowli. W dodatku zdecydowana większość pracowników zatrudnionych w tych branżach nie otrzymuje za pracę w dni ustawowo wolne żadnych nadzwyczajnych dodatków.

– Przedstawiciele resortu pracy lubią przywoływać handel jako branżę, w której ponoć pracownicy w święta mają wolne. Tymczasem w większości sklepów w święta można zrobić zakupy – zauważa Piotr Szumlewicz. – Ustawa z 2018 roku ograniczyła handel w niedziele, ale zniosła artykuł 151(9a) Kodeksu pracy, który zakazywał otwierania placówek handlowych w dni świąteczne. Dlatego w Wigilię tysiące sklepów w całej Polsce były otwarte.

Szef Związkowej Alternatywy przypomina też, że w minionych latach firmy i instytucje w Wigilię jeżeli w ogóle funkcjonowały, to były otwarte bardzo krótko i miały niewielu klientów. Praca w Wigilię była więc relatywnie mało uciążliwa. Po wprowadzeniu zakazu szczególnie znacząco zmieniła się sytuacja pracowników handlu wielkopowierzchniowego, ale trudno powiedzieć, czy jest to zmiana w dobrym kierunku. W tym roku duże sieci handlowe 21, 22 i 23 grudnia były otwarte do późnej nocy i odwiedzały je tłumy kupujących. Na dodatek w grudniu duże sklepy były otwarte w trzy niedziele. Innymi słowy w okresie przedświątecznym pracownicy hiper i supermarketów oraz galerii handlowych pracowali bardzo długi i ciężko. Część z nich z rozrzewnieniem wspominało czasy, gdy pracowali nieco lżej i krócej w dni poprzedzające święta, a w Wigilię przychodzili na krótko, mając niewielu klientów.

Zamiast wolnego, dajcie wyższe wynagrodzenie

– Nie ma nic złego w Wigilii ustawowo wolnej od pracy, tym bardziej, że Polacy należą do najbardziej zapracowanych społeczeństw Unii Europejskiej – przyznaje Piotr Szumlewicz. – Niemniej jednak polski rynek pracy potrzebuje systemowych rozwiązań, a nie mało znaczących gestów wobec wybranych grup zawodowych. W Polsce z roku na rok coraz więcej osób korzysta w dni świąteczne z usług gastronomicznych, hotelarskich czy rozrywkowych. Trudno aby paraliżować hotele, restauracje czy kolej w Boże Narodzenie i Wielkanoc. Kluczowe jednak jest, aby za pracę w dni ustawowo wolne od pracy pracownicy otrzymywali godny ekwiwalent. Skoro tracę święto, powinienem mieć wyższe zarobki.

Stąd postulat Związkowej Alternatywy, by wszyscy pracownicy, którzy wykonują swoje obowiązki zawodowe w dni ustawowo wolne od pracy, otrzymywali 2,5 razy wyższe wynagrodzenia niż za pracę w dni powszednie. Dotyczyłoby to tak niedziel, jak i świąt państwowych. Byłaby to godna rekompensata za brak możliwości odpoczynku w dni, w które większość Polaków i Polek ma wolne. Byłoby to też znacznie lepsze rozwiązanie dla milionów pracowników niż wpisanie do kalendarza kolejnego święta.

Zmiany od Nowego Roku

Z początkiem roku 2026 wchodzą w życie następujące zmiany w prawie pracy i systemie zabezpieczenia społecznego:

• Ustawa stażowa – do stażu pracy będą wliczane także te okresy, które do tej pory były ignorowane, jak np. praca na zleceniu i prowadzenie własnej działalności;
• Z 4 tys. zł do 7 tys. zł wzrośnie kwota zasiłku pogrzebowego. Będzie ona waloryzowana i podwyższana o wskaźnik wzrostu cen i usług konsumpcyjnych, jeśli inflacja w danym roku przekroczy 5 proc. Mają się też pojawić nowe świadczenia w ramach pomocy społecznej, niezwiązane z kryterium dochodowym, przysługujące np. w sytuacji, gdy zasiłek pogrzebowy nie przysługuje lub gdy pojawią się dodatkowe koszty związane m.in. ze sprowadzeniem ciała z zagranicy.
• Rozwiązany ma zostać także problem tzw. emerytur czerwcowych. ZUS ma ponownie ustalić wysokość emerytur i rent rodzinnych osób urodzonych po 1949, które w latach 2009-19 przeszły na emeryturę lub rentę rodzinną w czerwcu. Do tej pory ich świadczenia były niższe niż osób, które z zostały emerytami w kwietniu lub maju. Regulacje obejmą około 103 tys. osób. Szacowana przeciętna podwyżka to ok. 220 zł.