Lista lektur. Jakie zmiany wprowadzi MEN? Oto propozycje

Lista lektur 2024. Zmiany

Ministerstwo Edukacji Narodowej najpierw ogłosiło prekonsultacje, a potem opublikowało listę lektur, które uczniowie mają poznawać w ramach odchudzonej podstawy programowej z języka polskiego.  Resort edukacji przewiduje, że w kwietniu projekty dotyczące zmian w podstawach programowych z 17 przedmiotów - w tym z języka polskiego - trafią do konsultacji społecznych i międzyresortowych, a w czerwcu zostaną podpisane przez ministra edukacji.

Poprzednie zmiany na listach lektur wprowadzone, przez byłego ministra edukacji Przemysława Czarnka, obowiązywały od 1 września 2021 r. 

Proponowane zmiany zostały przygotowane przez ekspertów - podkreślają ministerialni urzędnicy. W sporządzonym przez siebie uzasadnieniu specjaliści wyjaśnili, że „zaproponowano usunięcie z listy lektur obowiązkowych lub wpisanie na listę lektur uzupełniających tych tytułów, które dla ucznia były zbyt trudne do zrozumienia ze względu na tematykę czy też archaiczny język”. Eksperci wskazali też, by niektóre lektury obowiązkowe były omawiane we fragmentach, a nie w całości. Z kolei w szkole ponadpodstawowej część tytułów przeniesiono z zakresu podstawowego do rozszerzonego. 

Z dotychczasowego kanonu wykreślono sporo tytułów, ale dopisano inne.  Wśród propozycji z literatury XXI w. dla szkół ponadpodstawowych na listach lektur uzupełniających znalazły się m.in.:

• „Opowiadania bizarne” i „Bieguni” Olgi Tokarczuk;
• „Rzeczy, których nie wyrzuciłem” Marcina Wichy;
• „Nie ma” Mariusza Szczygła;
•  „Traktat o łuskaniu fasoli” Wiesława Myśliwskiego
•  „Pusty las” Moniki Sznajderman.

Eksperci uzasadniają, że utwory, które zaproponowali na listę lektur uzupełniających, zostały wybrane przede wszystkim ze względu na„ich walory edukacyjne i wychowawcze oraz poruszaną tematykę, która dotyczy problemów współczesnego świata”.

Lektury 2024. Które książki usunięto?

Z listy krótkich utworów literackich w klasach IV-VI szkoły podstawowej usunięto:

• „Powrót taty” Adama Mickiewicza, 
• „Pan Tadeusz” - opis zwyczajów i obyczajów, w tym polowanie i koncert Wojskiego, 
• „Katarynka” Bolesława Prusa, 
• "W pamiętniku Zofii Bobrówny" Juliusza Słowackiego, 
• wybrane mity greckie - mit o Orfeuszu i Eurydyce, 
• Biblia - przypowieść o siewcy, przypowieść o pannach roztropnych, 
• wybrane wiersze Władysława Bełzy, 
• pieśni i piosenki patriotyczne, 
• propozycje zmian: wykreślenie wybranych wierszy Zbigniewa Herberta, Czesława Miłosza i Tadeusza Różewicza 
• „W pustyni i w puszczy” Henryka Sienkiewicza proponuje się omawiać we fragmentach. 

Lista lektur obowiązkowych pozostała taka sama

W klasach VI-VIII także listę lektur obowiązkowych pozostawiono bez zmian, natomiast sporo pozycji wypadło z listy utworów poetyckich. Zaproponowano usunięcie:

• trenu I i V Jana Kochanowskiego, 
• „Żony modnej” Ignacego Krasickiego, 
• „Reduty Ordona” i „Śmierci Pułkownika” Adama Mickiewicza, 
• „Pan Tadeusz” - zamiast całości zaproponowano analizę wybranych fragmentów, innych niż te, które już omawiano w klasach IV-VI, 
• z listy wybranych utworów poetyckich - poezje Cypriana Kamila Norwida, Mariana Hemara, Jarosława Marka Rymkiewicza, Jana Lechonia, Jerzego Lieberta oraz fraszki Jana Sztaudyngera. 

Z listy lektur uzupełniających w klasach VI-VIII wypadły:

• „Wielki Rybak” - Lloyd Cassel Douglas, 
• „Nie lękajcie się! Rozmowy z Janem Pawłem II” - André Frossard, 
• „Księga dżungli” - Joseph Rudyard Kipling, 
• „Król Maciuś Pierwszy” - Janusz Korczak, 
• „Topsy i Lupus” - Zofia Kossak-Szczucka,, 
• „Wspomnienia wojenne 22 IX 1939–5 IV 1945” (fragmenty) - Karolina Lanckorońska, 
• „Biały Mustang” - Sat-Okh, 
• „Tecumseh” - Longin Jan Okoń, 
• „Placówka” - Bolesław Prus, 
• „Zemsta” – Aleksander Fredro
• „Janko Muzykant”- Henryk Sienkiewicz, 
• "Bitwa o Monte Cassino" (fragmenty) - Melchior Wańkowicz, 
• „Posłaniec króla” - Louis de Wohl. 

Z prozy poznawanej we fragmentach MEN proponuje wykreślenie „Syzyfowych prac” Stefana Żeromskiego oraz „Quo vadis” Henryka Sienkiewicza.

Najwięcej zmian będzie w liście lektur obowiązkowych w liceach i technikach. Z prekonsultacji wynika, że usunięte zostaną:

• biblijne „Pieśni nad Pieśniami”, 
• fragmenty „Legendy o św. Aleksym”, 
• fragmenty „Kroniki polskiej” Galla Anonima, 
• Psalm 13 i 47 Jana Kochanowskiego, 
• fragmenty „Pamiętników” Jana Chryzostoma Paska, 
• „Romeo i Julia” Williama Szekspira, 
• „Hymn do miłości ojczyzny” Ignacego Krasickiego, 
• „Konrad Wallenrod” Adama Mickiewicza, 
• „Z legend dawnego Egiptu” Bolesława Prusa, 
• „Rozdziobią nas kruki, wrony…” Stefana Żeromskiego, 
• wiersze Kazimiery Iłłakowiczówny i Tadeusza Gajcego, 
• opowiadanie „Ludzie, którzy szli” Tadeusza Borowskiego, 
• wybrane wiersze Stanisława Balińskiego, Czesława Miłosza (tom „Ocalenie”), Jana Polkowskiego i Wojciecha Wencla, 
• fragmenty „Drogi donikąd” Józefa Mackiewicza, 
• opowiadanie z „Raportu o stanie wojennym” Marka Nowakowskiego, 
• wybrane teksty Kabaretu Starszych Panów, a także utwory w wykonaniu Ewy Demarczyk, 
• wybrane utwory okresu stanu wojennego.