Tych rzeczy doświadczysz tylko na Kaszubach. Unikalne tradycje krainy pięciu jezior

1. Ścinanie kani – jedyny taki obrzęd w Europie

Ten obrzęd jest wyjątkowy w skali Europy i świata - odbywa się tylko na Kaszubach. Ścinanie kani to kaszubski obrzęd ludowy towarzyszący w tym regionie obrzędowości świętojańskiej, polegający na rytualnym, zwyczajowym straceniu kani, ptaka uznawanego dawniej na Kaszubach za symbol zła.

W dawnych wierzeniach kaszubskich kania symbolizowała wszelkie nieszczęścia, złe uroki, suszę, deszcz i inne klęski dotykające społeczność. Na ceremonię przybywali niegdyś wszyscy mieszkańcy. Wójt i Rada Starszych odczytywali wyrok obwiniając biedne ptaszysko za wszystko i skazywali kanię na śmierć przez ścięcie głowy.

Dziś organizuje się inscenizacje tego rytuału, a zwyczaj ścinania kani stanowi jeden z ważnych elementów kaszubskiego folkloru. Obrzęd odbywa się w czerwcu, podczas Nocy Świętojańskiej, głównie w okolicach Kartuz i Pucka.

CZYTAJ TEŻ: Kaszuby skrywają największy skarb XX wieku? Bursztynowa Komnata może być tutaj!

2. Belonada – jedyne w Polsce połowy „kaszubskiego marlina"

Belonada w Pucku, czyli zawody w połowie zielonoostnej ryby połączone z festynem. To już 19. raz, kiedy belony królowały w Pucku przez dwa dni. To wydarzenie jest absolutnie unikalne w skali kraju - ciekawostka regionalna, niespotykana nigdzie indziej w Polsce - połowy belony. Najlepszym tarliskiem tej ryby jest właśnie rejon Zatoki Puckiej.

Belona to waleczna i smukła ryba o zielonych ościach, która pojawia się we wodach Zatoki Puckiej tylko w okresie maj-czerwiec gdy przypływa na tarło. Zawody w połowie tej nietypowej ryby przyciągają amatorów wędkowania z całej Polski, a nawet zagranicy.

3. Marsz Śledzia – spacer po dnie morza

Marsz Śledzia to jedyne w swoim rodzaju wydarzenie, które co roku przyciąga setki, a nawet tysiące uczestników. To niezwykły spacer przez płycizny Zatoki Puckiej, podczas którego Stu śmiałków wyruszy w prawie 10-kilometrową trasę "po wodzie" z Kuźnicy do Rewy.

Setka śmiałków do Pucyfiku wchodzi w Kuźnicy, robi przystanek na Rybitwiej Mieliźnie i idzie w kierunku szperku w Rewie. To prawdziwa przygoda - uczestnicy przemierzają płycizny Zatoki Puckiej, czasami idąc po kostki, a czasami po pas w wodzie.

4. Kaszubskie truskawki – słodki skarb regionu

Kaszuby słyną z najsłodszych truskawek w Polsce. Region ten ma idealne warunki do uprawy tych owoców – piaszczyste gleby, odpowiedni klimat i długoletnie tradycje uprawowe. Kaszubskie truskawki wyróżniają się intensywnym smakiem i aromatem, który jest rezultatem unikalnych warunków przyrodniczych tego regionu.

Sezon truskawkowy na Kaszubach to prawdziwe święto – liczne gospodarstwa agroturystyczne organizują samozbiory, a lokalne święta truskawki przyciągają turystów z całego kraju. To doświadczenie, którego autentycznego smaku nie znajdziesz nigdzie indziej.

5. Mistrzostwa Polski w Zażywaniu Tabaki – unikatowy konkurs w Chmielnie

Od ponad 20 lat w Chmielnie odbywają się jedyne w swoim rodzaju Mistrzostwa Polski w Zażywaniu Tabaki. To prawdziwe wydarzenie kulturowe, które przyciąga uczestników z całego kraju, a nawet ze Śląska. Kaszubi zażywają tabakę od wieków, a poczęstunek tabaką jest wyrazem szacunku dla drugiej osoby, okazaniem radości ze spotkania i pogłębieniem przyjaźni.

Jury ocenia ubiór zawodnika i jego tabakierę, a także sposób autoprezentacji, zażywania tabaki i pomysłowość wystąpienia. To konkurs, którego celem jest podtrzymywanie i propagowanie dawnych zwyczajów kaszubskich, świadczących o odrębności kulturowej regionu.

6. Rekordy muzyczne – akordeon i diabelskie skrzypce

Kaszuby to region nieustannie bijący rekordy w jednoczesnej grze na instrumentach ludowych. W 2025 roku podczas XXVI Światowego Zjazdu Kaszubów w Szemudzie ustanowiono spektakularny rekord: aż 505 osób jednocześnie zagrało na diabelskich skrzypcach, wykonując wspólnie melodię „Kaszëbsczé jezora".

ZOBACZ TEŻ: Dzéń Jednotë Kaszëbów w Gniewinie z kolejną próbą bicia rekordu gry na akordeonach

Równie emocjonujące są próby pobicia rekordów w jednoczesnej grze na akordeonie. Podczas Dnia Jedności Kaszubów regularnie organizowane są te wydarzenia – w 2025 roku w Bolszewie zagrało ponad 300 muzyków, choć rekord z gminy Szemud (372 akordeonistów z Bojana) nadal pozostaje niepokonany.

Te wydarzenia łączą tradycję z nowoczesnością, pokazując jak żywa jest kaszubska kultura muzyczna. Uczestniczą w nich zarówno zawodowi muzycy, jak i lokalni politycy oraz mieszkańcy wszystkich grup wiekowych.

7. Kaszubski język – żywy dziedzictwo kulturowe

Kaszubski to jedyny język regionalny oficjalnie uznany w Polsce. To nie dialekt, ale pełnoprawny język z własną literaturą, prasą i tradycją ustną. Słuchanie kaszubskich opowieści, pieśni czy zwykłych rozmów mieszkańców to doświadczenie, którego nie znajdziesz nigdzie indziej.

Język kaszubski ma status języka regionalnego od 2005 roku, a tablice z nazwami miejscowości pisane są w dwóch językach – polskim i kaszubskim. To żywy przykład tego, jak tradycja może współistnieć z nowoczesnością.

Kaszuby – region żywych tradycji

Kaszuby to miejsce, gdzie tradycja nie jest muzealnym eksponatem, ale żywą częścią codzienności. Od rytualnego ścinania kani po nowoczesne rekordy muzyczne – wszystkie te wydarzenia łączy autentyczna kaszubska dusza.

To nie tylko okazja do aktywnego spędzenia czasu na świeżym powietrzu, ale także doskonały sposób na poznawanie piękna polskiego wybrzeża. Odwiedzając Kaszuby, nie tylko podziwiasz piękne krajobrazy, ale także stajesz się świadkiem kultury, która przetrwała wieki.

Przeżyj niezwykłą przygodę i poznaj serce kaszubskiej kultury – zaplanuj swój wyjątkowy pobyt na Kaszubach już dziś! Po więcej takich ciekawostek zapraszamy na zawszepomorze.pl