Malborski zamek odzyskał starodruk z XVIII wieku. Dzieło było w Sztokholmie

Cenna książka autorstwa Georga Daniela Seylera „Żywot Stanisława I” (w oryginalnym brzmieniu „Leben Stanislai I, Königs von Pohlen, mit nöthigen Anmerkungen, Urkunden und Müntzen erleütert von S. Welchem das Leben des Cardinals Michael Radziejowski beigefüget worden"), została wydana w roku 1737 w Szwecji, w języku niemieckim. 

PRZECZYTAJ TEŻ: Oryginał Biblii Gutenberga w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie

Na powojennej liście poszukiwanych dzieł

W okresie przedwojennym znajdowała się w zbiorach zamku w Malborku, potem jej los pozostawał nieznany. Starodruk był na liście poszukiwanych dzieł w ramach „Projektu Straty" prowadzonego przez Muzeum Zamkowe we współpracy z Wydziałem ds. Restytucji Dóbr Kultury Departamentu Dziedzictwa Kultury w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Teraz ponownie znajduje się w malborskim muzeum. Jego oficjalnego przekazania dokonała Marta Cienkowska, podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.  

– To dla mnie ogromna radość i wzruszenie, że dziś w murach zamku w Malborku możemy być świadkami powrotu cennego fragmentu naszej historii. Starodruk Daniela G. Seylera „Leben Stanislai I, Königs von Pohlen” po dziesięcioleciach nieobecności wraca do swojego domu. Został odnaleziony w Szwecji, przetrwał wojnę, przemierzył kontynent, ale nigdy nie przestał należeć do Malborka. Jego odzyskanie nie byłoby możliwe bez zaangażowania ludzi – muzealników, naukowców, pasjonatów historii, pracowników Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Marta Cienkowska, podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego

„Żywot Stanisława I” to biografia Stanisława Leszczyńskiego

O czym pisze Georg Daniel Seyler w swej książce? To biografia Stanisława Leszczyńskiego, króla Polski, napisana jeszcze za życia monarchy. 

Dzieło składa się z trzech części. Obszernie przedstawia informacje o:

• pochodzeniu króla,
• wykształceniu,
• podróżach,
• o sytuacji politycznej w Rzeczypospolitej po śmierci króla Jana III Sobieskiego,
• okresie panowania Augusta II Mocnego. 

Opisuje również okoliczności koronacji Stanisława Leszczyńskiego na króla Polski w 1704 roku, doprowadzając opowieść do roku 1736. 

Dzieło opublikowane zostało anonimowo po raz pierwszy w języku niemieckim w Szwecji w 1737 roku, w latach kolejnych doczekało się wielu wznowień, również w języku polskim i francuskim. 

Książka zawiera również życiorys Augustyna Michała Stefana Radziejowskiego, biskupa warmińskiego, podkanclerza koronnego, kardynała od 1686 roku, arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski od 1687 roku. Wewnątrz zamieszczono ilustracje - miedziorytnicze portrety Stanisława Leszczyńskiego, jego małżonki Katarzyny Opalińskiej, młodszej córki Marii, królowej Francji, prymasa Michała Radziejowskiego, prymasa Teodora Potockiego oraz ryciny z wizerunkami medali związanych z ówczesnymi wydarzeniami i bezpośrednio z osobą króla Stanisława.

W Pałacu Wielkich Mistrzów na Zamku Średnim

Skąd pewność, że to egzemplarz ze zbiorów biblioteki malborskiego zamku? Zachowały się pieczęcie biblioteki. Książka znajdowała się w zbiorze blisko 800 wydawnictw przekazanych przez Towarzystwo Odbudowy i Upiększania Zamku Malborskiego w latach 1902-1905 na zamek. Biblioteka znajdowała się w piwnicach Pałacu Wielkich Mistrzów na Zamku Średnim, w latach późniejszych część ulokowano w Wieży Kleszej. 

ZOBACZ TEŻ: Oryginalny szkic Michała Anioła do fresku „Sąd Ostateczny” jest w Polsce?

Księga odnaleziona w Sztokholmie

Dzieło Seylera do 1945 roku pozostawało w Malborku, dalsze losy pozostają nieznane. Aż do kwietnia roku 2023, kiedy książka została wystawiona na aukcji antykwarycznej w Sztokholmie, skąd po podjęciu działań przez Muzeum Zamkowe w Malborku i Wydział ds. Restytucji Dóbr Kultury Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, po blisko dwóch latach starań, powróciła do muzeum.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Cenne dzieło, które przemycał, położył sobie na kolanach jak deskę do krojenia jedzenia

Co ciekawe, w zbiorach Biblioteki Muzeum Zamkowego w Malborku znajduje się bliźniacze wydanie tego dzieła, pochodzące z roku 1741, również z przedwojenną zamkową proweniencją. Ta książka jest jednak pozbawiona niektórych miedziorytniczych wizerunków, w tym samego króla Stanisława Leszczyńskiego.