Czy zaburzenia sensoryczne to autyzm?

Czym są zaburzenia sensoryczne?

Zaburzenia integracji sensorycznej to trudności w prawidłowym odbieraniu, przetwarzaniu i reagowaniu na bodźce zmysłowe na skutek nieprawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Może to dotyczyć różnych bodźców – hałasu, dotyku, zapachu czy intensywnego światła. Dziecko z takim problemem może reagować na bodźce nadmiernie lub zbyt słabo. Przykłady zachowań wskazujących na zaburzenia sensoryczne to:

• unikanie kontaktu fizycznego (przytulania, ubrań z metkami, niektórych faktur, powierzchni),
• mocne przytulanie, uderzanie lub ściskanie się, niewrażliwość na ból,
• nadmierna ruchliwość lub ospałość,
• nadwrażliwość na dźwięki (zatykanie uszu, uciekanie z głośnych miejsc),
• brak tolerancji na pewne zapachy i smaki, unikanie nowych potraw,
• problemy z równowagą i koordynacją ruchową,
• trudności z koncentracją,
• opóźnienia w rozwoju mowy.

Problemy te mogą wpływać na codzienne funkcjonowanie dziecka, zarówno w domu, jak i w przedszkolu czy szkole.

Autyzm a zaburzenia sensoryczne

Autyzm to całościowe zaburzenie rozwoju, które obejmuje sferę komunikacji, interakcji społecznych oraz wzorców zachowań. Jednym z objawów autyzmu mogą być właśnie zaburzenia integracji sensorycznej – wiele dzieci ze spektrum autyzmu doświadcza trudności w tym obszarze. 

Nie oznacza to jednak, że każde dziecko z zaburzeniami sensorycznymi ma autyzm lub każde dziecko z autyzmem doświadcza problemów z integracją sensoryczną. Zaburzenia te mogą występować niezależnie, a zaburzenia SI występują też u dzieci z opóźnieniem rozwoju, ADHD, zaburzeniami lękowymi czy po prostu u tych, które są bardziej wrażliwe sensorycznie.

Jak zdiagnozować autyzm i zaburzenia sensoryczne?

Wczesna diagnoza pozwala zrozumieć potrzeby dziecka i wdrożyć odpowiednie działania terapeutyczne na jak najwcześniejszym etapie. Terapia integracji sensorycznej (SI) polega na wspieraniu prawidłowego rozwoju zmysłów poprzez zabawę i ruch. Celem jest poprawa funkcjonowania dziecka w codziennych sytuacjach, wspomaganie nauki i funkcjonowania społecznego.

Rodzice lub nauczyciele mogą zauważyć u dziecka niepokojące objawy, lecz często nie mają odpowiednich kompetencji, by stwierdzić prawdopodobieństwo występowania jednego z tych zaburzeń. Pomóc tu może nauczyciel, psycholog lub pedagog specjalny, który ukończył z integracji sensorycznej studia podyplomowe.  

Taka osoba może zwrócić uwagę opiekunom na zachowania dziecka, o których warto wspomnieć specjaliście –- psychologowi lub psychiatrze, który może postawić diagnozę i zalecić odpowiednią terapię. Często zalecane są konsultacje z innymi specjalistami, np. neurologopedą, fizjoterapeutą czy wspomnianym specjalistą integracji sensorycznej, który może zdiagnozować zaburzenia SI.

Do kogo udać się na terapię SI?

Najlepszą osobą do prowadzenia takiej terapii jest terapeuta integracji sensorycznej. Coraz więcej specjalistów – szczególnie pedagogów czy terapeutów – decyduje się na pogłębianie swojej wiedzy w tym obszarze. Doskonałą drogą rozwoju są dla nich studia podyplomowe z integracji sensorycznej, które dają kompetencje do diagnozy i prowadzenia terapii SI. Jeśli więc chcesz kształcić się w tym zakresie, koniecznie sprawdź program studiów Instytutu Rozwoju Edukacji dostępny na stronie: https://www.ire-studia.edu.pl/studia-podyplomowe/pedagogika-specjalna/integracja-sensoryczna/ i rozwijaj swoje kompetencje.