Coraz więcej kleszczy na Pomorzu! Podwoiła się liczba osób dotkniętych chorobami odkleszczowymi

Jak rozpoznać, że ukąsił nas zakażony kleszcz?

Co prawda, nie każde ukąszenie kleszcza musi rodzić niebezpieczne konsekwencje dla człowieka, jednak jeżeli w miejscu ugryzienia pojawi się rumień wędrujący, czyli zmiana o kształcie owalnym, który powiększa się, powinno się zgłosić do lekarza. Można nawet nie poczuć ukąszenia, każde natomiast może się wiązać z ryzykiem zakażenia chorobami odkleszczowymi. Prowadzona statystyka tych zachorowań wskazuje, że problem narasta z roku na rok.

PRZECZYTAJ TEŻ: Bliskie spotkanie ze żmiją zygzakowatą? W kociewskich lasach to nie rzadkość

– Jeszcze dziesięć lat temu, w 2013 roku, liczba pacjentów zgłaszających się do lekarzy rodzinnych z chorobą przenoszoną przez kleszcze nie przekraczała 42 tysięcy – mówi Monika Kierat, rzecznik prasowa Pomorskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. – W ostatnich latach powiększyła się ona jednak dwukrotnie.

W 2021 roku do lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej zgłosiło się 85 tysięcy osób z rozpoznaniem choroby odkleszczowej, a rok później – już o 10 tysięcy więcej. U 99 chorych rozpoznano boreliozę – dodaje rzeczniczka.

Monika Kierat / rzecznik prasowa Pomorskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia

Jakie są choroby przenoszone przez kleszcze?

Borelioza to jednak niejedyna choroba odkleszczowa. Rzadszą, ale bardziej niebezpieczną, jest wirusowe odkleszczowe zapalenie mózgu. Tylko w ubiegłym roku zachorowało na nie 500 osób, z czego 80% pacjentów wymagało hospitalizacji.

Nie bez znaczenia jest też sezonowość występowania tych zachorowań. To zazwyczaj okres wakacyjny: od czerwca do września. Właśnie w tym czasie do lekarza zgłasza się najwięcej pacjentów. Ukąszeniom sprzyja czas spędzany na świeżym powietrzu.

W czerwcu ubiegłego roku do lekarzy POZ zgłosiło się 12,5 tysiąca osób z chorobą odkleszczową, w lipcu – 14,7 tysiąca, w sierpniu – 14,1 tysiąca, a we wrześniu – 10,4 tys.

Monika Kierat / rzecznik prasowa Pomorskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia

Choroby przenoszone przez kleszcze. Objawy

Jak zazwyczaj rozwija się choroba? Jeśli byliśmy w lesie, parku czy w innym zadrzewionym terenie, to po ukąszeniu kleszcza może, ale nie musi, pojawić się rumień. Towarzyszyć mu mogą objawy grypopodobne:

• gorączka,
• zmęczenie,
• bóle głowy,
• uczucie rozbicia.

Rumień najwcześniej pojawia się po kilku dniach (zwykle około 7 dni), jednak nie występuje w każdym przypadku. Wcześniejsze zmiany to zwykle reakcja alergiczna na ukąszenie kleszcza lub zmiana zapalna.

PRZECZYTAJ TEŻ: „Przed klatką jest duża żmija!” – nietypowa interwencja

Borelioza. Gdzie leczyć?

– Borelioza jest chorobą wyleczalną. Jej objawy są znane i opisane, a występowanie rumienia wędrującego upoważnia do rozpoznania choroby bez badań serologicznych – informuje dr Marcin Dręczewski, specjalista chorób zakaźnych z Uniwersyteckiego Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni.

Dodaje, że są jednak przypadki, które wymagają kontaktu ze specjalistą.

• Od początku roku w UCMMiT w Gdyni odnotowano 225 wizyt, których przyczyną była borelioza, oraz 20 hospitalizacji związanych z chorobą z Lyme.

PRZECZYTAJ TEŻ: Kolejny atak wilków. W Choczewie zagryzły kilkanaście owiec

Na Pomorzu, oprócz Poradni Chorób Zakaźnych przy Uniwersyteckim Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni, specjalistyczne leczenie boreliozy, w oparciu o kontrakt z NFZ, prowadzą:

• Poradnia Chorób Zakaźnych w Gdańsku, należąca do Szpitali Pomorskich,
• Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Słupsku
• i Poradnia Chorób Zakaźnych w Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej nr 1 w Rumi.

Wbity kleszcz. Co robić?

Warto dokładnie sprawdzać po każdym spacerze, czy nie mamy na sobie kleszczy.

– Gdy zauważymy na skórze kleszcza, należy usunąć go jak najszybciej – radzi mgr farm. Agnieszka Działo, specjalista ds. opieki farmaceutycznej Gemini Polska.

Z dostępnych przyrządów najlepiej wybrać plastikowy haczyk lub lasso. Trzeba chwycić kleszcza jak najbliżej skóry i postępować według zaleceń producenta urządzenia. Nie wolno wydrapywać, wyciskać lub smarować kleszcza tłustymi substancjami czy alkoholem. Zwiększa to ryzyko zakażenia boreliozą lub KZM. Ranę należy przemyć środkiem dezynfekującym, a ręce dokładnie umyć.

mgr farm. Agnieszka Działo / specjalista ds. opieki farmaceutycznej Gemini Polska

Magister farmacji przestrzega jednak, że jeśli nie uda się usunąć całego kleszcza, w miejscu ukłucia pokaże się „rumień wędrujący” albo pojawią się objawy grypopodobne ze strony układu ruchu, krążenia czy nerwowego, należy zgłosić się do lekarza.

• Co ważne, tylko wystąpienie objawów lub mnogie ukłucia są wskazaniem do podania antybiotyku.
• Nie zaleca się też badania kleszcza.

Mapa kleszczy 2023. Gdzie jest ich najwięcej?

Stworzono internetową mapę zagrożeń ukąszeniem kleszczy. Można na niej zobaczyć, z których miejsc w kraju mieszkańcy najczęściej zgłaszają przypadki występowania tych pajęczaków.

Mapa Kleszczy Mapa Kleszczy

W Tczewie jako miejsce szczególnie narażone na występowanie kleszczy wskazywane są tereny wojskowe.

– Co spacer, w domu odnajdywane są kleszcze – pisze tczewianin.

Na mapie odnotowano także zgłoszenie z Osiedla Witosa. Sporo powiadomień dotyczy również Kolbud.

Kleszcze. Sposoby zapobiegania

Co możemy zrobić, aby zminimalizować ryzyko ukąszeń? Oto kilka podstawowych rad:

• na wycieczką poza miasto, np. do lasu, załóżmy długie spodnie, bluzę, kapelusz lub czapkę i zabudowane buty. Wybierzmy ubranie w jasnych kolorach – kleszcz będzie na nim dużo lepiej widoczny,
• nie pozostawiajmy ubrań na ziemi lub na podłodze,
• stosujmy bezzapachowe mydła i unikajmy perfum, jeśli zamierzamy spędzić czas na świeżym powietrzu,
• każdego dnia sprawdzajmy siebie, dzieci i zwierzęta na obecność kleszczy, nawet jeśli na zewnątrz spędziliśmy tylko krótką chwilę,
• można też sięgnąć po preparaty odstraszające kleszcze.

PRZECZYTAJ TEŻ: Pająk uciekł z terrarium! Akcja służb w centrum Gdyni

Domowe sposoby na owady

Warto także skorzystać z naturalnych sposobów odstraszających owady.

Olejki eteryczne

Przed ich zastosowaniem warto sprawdzić, czy możemy użyć ich u dzieci – niektóre olejki mogą silnie uczulać. Odstraszać komary będą zwłaszcza olejki:

• lawendowy,
• z paczuli,
• z mięty pieprzowej,
• bazyliowy
• czy eukaliptusowy.

PRZECZYTAJ TEŻ: Spowodowała wypadek przez... pająka w samochodzie

U małych dzieci sprawdzą się produkty zawierające:

• olejek tymiankowy,
• olej neem
• czy olej z bergamotki.

Pamiętajmy, że olejki są w stanie zapewnić jedynie krótką ochronę przed owadami, ponieważ parują i szybko ulatniają się ze skóry.

Niektóre rośliny

Możemy posadzić je w ogródku lub na balkonie. Komary i kleszcze nie lubią m.in.:

• lawendy,
• mięty pieprzowej,
• kocimiętki,
• bazylii
• czy tymianku.

Ocet

Jeśli planujemy wieczorem posiedzieć w ogrodzie, warto postawić niedaleko siebie miseczki z octem.