Nowa rzeźba dla Sopotu

Baltic Horizons to międzynarodowy konkurs na rzeźbę dla Sopotu, którego tematem są zmiany ekologiczne i wpływ człowieka na środowisko w regionie Bałtyku. Konkurs powstał z inicjatywy ERGO Hestii i Miasta Sopot. Organizatorem jest Fundacja Artystyczna Podróż Hestii we współpracy z Państwową Galerią Sztuki w Sopocie.

Dziesiątka artystów

Do udziału w jego pierwszej edycji zostali zaproszeni partnerzy z Finlandii (Muzeum Sztuki Nowoczesnej EMMA w Espoo), Łotwy (Łotewskie Muzeum Narodowe, Muzeum Bourse w Rydze), Litwy (Centrum Sztuki Współczesnej w Wilnie) i Polski (Muzeum Narodowe w Gdańsku). Każda z partnerskich instytucji nominowała do udziału w konkursie artystów ze swojego kraju, których poproszono o zaprojektowanie dzieła sztuki z myślą o przestrzeni publicznej Sopotu. Oto oni: Lotta Mattila i Kaarina Kaikkonen z Finlandii, Augustas Serapinas i Andrius Labašauskas z Litwy, Ēriks Božis, Krišs Salmanis, Evita Vasiļjeva z Łotwy oraz Martyna Jastrzębska, Łukasz Surowiec, Iza Tarasewicz z Polski. Kapituła konkursowa złożona z przedstawicieli organizatorów i niezależnych ekspertów miała za zadanie wybrać projekt, który zostanie zrealizowany w czasie rezydencji artystycznej w Sopocie i już jesienią tego roku dołączy do innych rzeźb w sopockim Parku Północnym, wpisując się w projekt „Sopot miastem rzeźby”.

Zwycięzca z Litwy

W piątek, 28 kwietnia w Państwowej Galerii Sztuki odbył się wernisaż wystawy podsumowującej 1. edycję konkursu. Zobaczyliśmy prace nominowanych artystów reprezentujących różne pokolenia i postawy artystyczne, można było obejrzeć zarówno ich projekty konkursowe, jak i wcześniejsze realizacje - rzeźby, instalacje, prace wideo, a także dokumentację fotograficzną działań w przestrzeni publicznej. Na wernisaż przybyli twórcy nominowanych dzieł, a także członkowie kapituły konkursu. Jury przewodniczyli prezydent Sopotu Jacek Karnowski oraz założyciel ERGO Hestii Piotr Maria Śliwicki. Podczas wernisażu ogłoszono zwycięzcę 1. edycji konkursu Baltic Horizons. Został nim Andrius Labašauskas z Litwy. Kapituła doceniła jego projekt „Głębia Landsort” za wyraźne nawiązanie do ekologii oraz wpasowanie się w przestrzeń miejską Sopotu.

Obiekt obserwacyjny

Głębia Landsort jest najgłębszą częścią Morza Bałtyckiego i znajduje się w zachodniej części basenu gotlandzkiego, pomiędzy południowo­-wschodnim wybrzeżem Szwecji a wyspą Gotlandią. Oceany i morza to ekosystemy najbardziej narażone na wpływy antropogeniczne, a metale ciężkie i inne zanieczyszczenia wpływają na żywotność gatun­ków morskich. Brakuje odpowiedzi na to, jak zatrzymać proces ekstremalnego wymierania gatunków związany z globalnymi zmianami klimatu. Litewski rzeźbiarz chce wykonać jak najbardziej minima­listyczny obiekt używając surowych, od dawna znanych materiałów i prymitywnych technik pracy jak najmniej szkodliwych dla środowiska. Projekt zakłada stworzenie negatywowej wersji dna Bałtyku – przestrzeni, gdzie mieszkańcy Sopotu i przyjezdni mogliby usiąść, zrelaksować się, korzy­stać z niej jako strefy wypoczynku, zastanowić się nad kwestiami klimatycznymi, przechodząc obok lub siadając. W nocy rzeźba stanie się obiektem obserwacyjnym bieżących anomalii klimatycznych. Inteligentny system iluminacji sprawi, że jeśli tem­peratura będzie wyższa od rocznej normy dnia, obiekt będzie oświetlony w czerwonym spektrum, jeśli będzie chłodniej, oświetlenie rzeźby zmieni się na niebie­skie spektrum. Jeśli temperatura będzie zgodna z nor­mą roczną, rzeźba będzie oświetlona na biało.

Rzeźby świetlne

Andrius Labašauskas jest absolwentem Wydziału Rzeźby na Wileńskiej Akademii Sztuk Pięknych, rzeźbę studiował także na Massachusetts College of Art and Design. Wśród jego najbardziej znanych prac są „light sculptures”.

Wystawę Baltic Horizons można oglądać w Państwowej Galerii Sztuki do 18 czerwca 2023.