Gdańsk w czołówce przeszczepień. Do kogo trafiły „Oskary Transplantologii”?

W Gdańsku wykonuje się najwięcej przeszczepów w kraju

Czy udało się podnieść transplantologię z zapaści wywołanej pandemią? Jak często bliscy zmarłego odmawiają zgody na pobranie narządów? Ilu pacjentom udało się uratować, dzięki przeszczepowi, życie? Druga Gala Transplantologii zorganizowana środę, 13 kwietnia w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym stała się okazją do przedstawienia najnowszych danych na temat przeszczepień, nie tylko w Gdańsku.

Najpierw kilka niewesołych informacji.

• Choć w ubiegłym roku wykonano w Polsce 1402 przeszczepy, to nadal na transplantację czeka ok. 1800 pacjentów. Niestety, w porównaniu z innymi krajami europejskimi, Polska, pod względem liczby przeszczepów nerek, wątroby czy płuc na milion mieszkańców, plasuje się na końcu tabeli. 
• Jedynie w przypadku przeszczepów serca (gdzie najlepiej wypada niewielka Chorwacja) jesteśmy w ścisłej czołówce europejskiej.

Jednak, jak podkreślał dr Piotr Remiszewski z Kliniki Chirurgii Onkologicznej i Transplantacyjnej, w tym roku, po transplantacyjnej zapaści wywołanej pandemią, wreszcie pojawiło się światełko w tunelu.

O tym, że na niezbyt ciekawym polskim tle Gdańsk prezentuje się całkiem nieźle, mówiła Anna Milecka z Regionalnego Centrum Koordynacji Transplantacji.

• Do Centrum w 2022 r. zgłoszono 122 potencjalnych i rzeczywistych zmarłych dawców oraz wykonano 54 pobrania narządów – najwięcej: 25 w UCK i 11 w szpitalu Copernicus.

I to właśnie Uniwersyteckie Centrum Kliniczne pod tym względem zajmuje pierwsze miejsce w kraju. Także UCK jest placówką, która najczęściej w Polsce zgłasza dawców serca, i trzecim w kraju ośrodkiem zgłaszającym najwięcej dawców płuc.

– Niepokojąco wzrasta jednak liczba sprzeciwów ze strony rodzin – stwierdziła Anna Milewska.

• W ubiegłym roku zanotowano 18 takich sprzeciwów, co stanowiło 18 proc. wszystkich zgłoszeń.

Przeszczepienia w Gdańsku w liczbach

Komórki krwiotwórcze

Kolejni prelegenci mówili o wynikach przeszczepień w poszczególnych klinikach UCK. Prof. Jan Zaucha i dr hab. Maria Bieniaszewska z Kliniki Hematologii i Transplantologii wskazywali, że wzrasta liczba przeszczepień komórek krwiotwórczych, zarówno własnych (autologicznych), jak i pobranych od dawcy (alogenicznych). Przeszczepy wykonuje się także u coraz starszych pacjentów, nawet u osób po 70. roku życia.

Nerki

Pandemia koronawirusa negatywnie wpłynęła na liczbę przeszczepów nerek.

• W całej Polsce na nerkę czekają 1162 osoby.
• Średni czas oczekiwania to około 400 dni.
• W Gdańsku wykonuje się około 100 transplantacji rocznie.

Jak wskazywała prof. Alicja Dębska-Ślizień z Kliniki Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych, w Polsce nerki, zarówno od dawców zmarłych, jak i żywych, przeszczepia się trzy razy rzadziej niż w Hiszpanii i dwa razy mniej niż w krajach skandynawskich.

Rogówka

Ponad 3 tysiące Polaków czeka na przeszczep rogówki. W Gdańsku w minionym roku przeprowadzono 66 takich zabiegów. Najmłodszym  pacjentem był dwuletni chłopiec, któremu dzięki wykonanemu w lipcu przeszczepowi udało się uratować wzrok.

Wątroba

Dynamicznie od trzech lat rozwija się w UCK program przeszczepień wątroby, a gdański ośrodek – wykonujący ponad 45 zabiegów rocznie – zdobył szturmem drugie miejsce w Polsce.

Płuca i serce

W 2022 r. wykonano też w Gdańsku 38 przeszczepień płuc, w tym pierwszy, po wielu latach, w Polsce równoczesny przeszczep serca i płuca. W trzech przypadkach, to zachorowanie na COVID-19 spowodowało zaostrzenie, dotąd stabilnej, choroby płuc, i konieczna była transplantacja.

– Jesteśmy w światowej czołówce – podkreślał prof. Sławomir Żegleń, przypominając, że, pod względem liczby przeszczepów płuc, Gdańsk zajmuje 2. miejsce w kraju (z aspiracją do pierwszego), a na całym świecie wyprzedza nas tylko 28 ośrodków. W Gdańsku każdego roku wykonuje się także około 15 transplantacji serc.

„Oskary Transplantologii”, Kto otrzymał nagrodę?

Podczas Gali wręczono „transplantacyjne Oskary”.

• W kategorii „Lekarz” zwyciężył dr Piotr Remiszewski z Kliniki Chirurgii Onkologicznej i Transplantacyjnej, zajmujący się przeszczepianiem wątroby.
• W kategorii pielęgniarskiej wygrała Anna Kwiatkowska z Kliniki Anestezjologii i Intensywnej Terapii, pielęgniarka z 32-letnim doświadczeniem.
• Kolejna kategoria: „Wsparcie transplantacji”, obejmuje osoby dodatkowo umożliwiające przeszczepy i sprawujące opiekę nad pacjentami po zabiegach. Tutaj nagroda trafiła do dwóch laureatek:
  • dr hab. n. med. Grażyny Moszkowskiej z Laboratorium Immunologii i Transplantologii Klinicznej
  • oraz Pauliny Rościńskiej, koordynatorki z Regionalnego Centrum Koordynacji i Transplantacji.
• Nagrodę specjalną zdobyła Gdyńska Brygada Lotnictwa Marynarki Wojennej. Odebrał ją dowódca kmdr pilot Andrzej Szczotka. Lotnicy morscy po raz pierwszy przetransportowali  serce do przeszczepu w 2007 r. na prośbę Kliniki Kardiologii ówczesnej AMG. Obecnie Brygada Lotnictwa Marynarki Wojennej systemowo współpracuje ze wszystkimi ośrodkami transplantacyjnymi w Polsce. W  ubiegłym roku przeprowadzono 15 takich akcji.