Dlaczego Wielkanoc co roku przypada innego dnia?

Wielkanoc - święto ruchome

Z Bożym Narodzeniem sprawa jest prosta wypada zawsze 25 grudnia. A dlaczego Wielkanoc nie ma swojej stałej daty? Wynika to z tradycji, ale też uzależnione jest od zjawisk astronomicznych. Za podstawę wyznaczania terminu wiosennych świąt przyjęto bowiem kalendarz księżycowy, który obowiązywał w Jerozolimie przed dwoma tysiącami lat. Według Ewangelii Jezusa ukrzyżowano w piątek, na trzy dni przed Paschą. To żydowskie święto obchodzi się podczas pierwszej wiosennej pełni księżyca, 14 dnia żydowskiego miesiąca nisan, który – w naszym kalendarzu – przypada na marzec lub kwiecień. 

Kontrowersje, kiedy obchodzić Zmartwychwstanie pojawiły się niedługo po powstaniu pierwszych gmin chrześcijańskich. W Imperium Rzymskim obowiązywał bowiem kalendarz juliański, oparty na cyklu zmian pór roku i związany z ruchem obiegowym Ziemi wokół Słońca (choć wtedy sądzono, że to Słońce obiega Ziemię). Z tego powodu na Soborze Nicejskim (325 r.) przyjęto zasadę, że Wielkanoc będzie się obchodzić w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca. Wówczas jako początek wiosny kalendarzowej przyjęto datę 21 marca, gdyż właśnie w tym dniu w roku 325 przypadał początek wiosny astronomicznej. Ponieważ w każdym kolejnym roku kalendarzowym data pierwszej wiosennej pełni jest odmienna, Niedziela Wielkanocna może wypadać pomiędzy 22 marcem, a 25 kwietnia. Określenie daty Wielkanocy narzuca również daty kolejnych ruchomych świąt, a więc Wniebowstąpienia, Zielonych Świątek czy Bożego Ciała, które przypadają odpowiednio 39, 49 i 60 dni po Wielkanocy.

Gdy chrześcijański Zachód przyjął w XVI w. nowy kalendarz gregoriański, trzeba było zmienić wzór przeliczania kalendarza żydowskiego na chrześcijański, utrzymując podstawowy warunek, aby Wielkanoc była obchodzona zawsze w niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. 

Przez stulecia ustalenie dat kolejnych Świąt Wielkanocnych było ogromnym wyzwaniem na uczonych. Obecnie datę Wielkanocy oblicza się według algorytmu opracowanego przez matematyka Carla Friedricha Gaussa (1777-1855). 

ZOBACZ TEŻ: Wielkanocna Willa Kirsch zachwyca na Jaśkowej Dolinie w GdańskuWielkanocna Willa Kirsch zachwyca na Jaśkowej Dolinie w Gdańsku

Wielkanoc. Kiedy przypadnie w kolejnych latach?

Ponieważ w 2024 roku pierwsza wiosenna pełnia księżyca wypada w poniedziałek, 25 marca Wielkanoc obchodzimy 31 marca. Natomiast w 2025 r. na Wielką Niedzielę poczekamy trzy tygodnie dłużej – do 20 kwietnia. Kolejne święta wypadną: 

• 5 kwietnia 2026, 
• 28 marca 2027, 
• 16 kwietnia 2028, 
• 1 kwietnia 2029
• 21 kwietnia 2030

W Kościołach Prawosławnych, które do dziś posługują się kalendarzem juliańskim, termin Wielkanocy nieraz znacznie różni się od tego przyjętego na Zachodzie. Bywa wprawdzie, że terminy się pokrywają, najczęściej jednak prawosławni i grekokatolicy świętują później. W 2024 prawosławna Wielkanoc wypada 5 maja, a więc aż pięć tygodni po rzymskokatolickiej.