Uznanie wyroku rozwodowego wydanego przez sąd zagraniczny

Czy rozwód orzeczony za granicą jest ważny w Polsce?

Spora liczba Polaków zdecydowała się na emigrację, dlatego rozwody za granicą zdarzają się stosunkowo często. Są orzekane według prawa obowiązującego w danym kraju, a więc np. na podstawie prawa angielskiego czy niemieckiego. Co do zasady wyrok jest ważny w Polsce. Czasami może być jednak konieczne przejście przez dodatkową procedurę.

Podstawa prawna do uznania wyroku rozwodowego wydanego przez sąd zagraniczny to przede wszystkim rozporządzenie Rady (WE) Bruksela II bis w sprawie jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej (nr 2201/2003).

Od czego zależy przebieg procedury?

Procedura uznania wyroku rozwodowego wydanego przez sąd zagraniczny zależy przede wszystkim od tego, kiedy orzeczenie zostało wydane oraz czy wydał je sąd państwa będącego członkiem Unii Europejskiej, czy kraju spoza tego grona.

Procedura uproszczona – rejestracja

Najłatwiejsza procedura dotyczy wyroków rozwodowych wydanych przez sądy państw członkowskich Unii Europejskiej po 1 maja 2004 roku. W ich przypadku orzeczenie jest bezpośrednio uznawane przez władze polskie i dzięki temu wystarczy je zarejestrować w polskim urzędzie stanu cywilnego.

Bezpośrednio uznane mogą zostać również wyroki rozwodowe wydane od lipca 2009 roku przez sądy państw, które nie są członkami Unii Europejskiej. W tym przypadku wystarczy wizyta w urzędzie stanu cywilnego.

W tych przypadkach wystarczające jest wprowadzenie wzmianki przez kierownika Urzędu Stanu Cywilnego do polskiego aktu małżeństwa. Do przeprowadzenia procedury wystarczy sporządzić wniosek i załączyć do niego wyrok rozwodowy, zaświadczenie o jego prawomocności oraz oryginał tłumaczenia przysięgłego tych dokumentów. Formalności można przeprowadzić przez pełnomocnika.

Procedura sądowa – uznanie

Bardziej skomplikowany tryb uznania wyroku rozwodowego dotyczy orzeczeń wydanych przez sądy państw członkowskich Unii Europejskiej przed 1 maja 2004 roku lub przez sądy pozostałych krajów przed 1 lipca 2009 roku. Taka sytuacja wymaga przeprowadzenia postępowania w sądzie okręgowym.

Uznanie musi zostać przeprowadzone np. w stosunku do wyroków wydanych w USA czy Norwegii przed 1 lipca 2009 roku.

Jak wskazuje kancelaria prawna kancelariabutny.pl, kluczowe w sprawach o uznanie wyroku rozwodowego wydanego przez sąd zagraniczny jest przedstawienie odpowiednich dokumentów, które potwierdzą prawomocność wyroku oraz jego zgodność z polskim porządkiem prawnym.

Jak przeprowadzić sprawę o uznanie wyroku rozwodowego w sądzie okręgowym? 

Uznanie wyroku rozwodowego wymaga złożenia odpowiedniego wniosku do sądu okręgowego. Właściwość ustala się na podstawie obecnego albo ostatniego miejsca zamieszkania. Jeśli obie strony przebywają na stałe za granicą, sprawa podlega kompetencji Sądu Okręgowego w Warszawie, VI Wydziału Rodzinnego Odwoławczego. 

We wniosku musisz wskazać:

• imię, nazwisko i adres wnioskodawcy,
• imię, nazwisko oraz – jeśli będzie ustanowiony – adres pełnomocnika do doręczeń w Polsce,
• imię, nazwisko i adres uczestnika postępowania,
• datę i miejsce zawarcia związku małżeńskiego (warto pamiętać, że jeśli związek małżeński został zawarty za granicą, może być wymagana transkrypcja aktu małżeństwa),
• obywatelstwo, jakie mieli małżonkowie w dniu wniesienia pozwu o rozwód oraz jakie mają obecnie,
• uzasadnienie interesu prawnego żądania uznania wyroku (w jakim celu wnioskodawca potrzebuje uznania wyroku),
• oświadczenie, czy sprawa o rozwód toczyła się w Polsce. 

Pismo sporządź w 4 egzemplarzach.

Do wniosku dołącz oryginał wyroku rozwodowego wraz z zaświadczeniem o prawomocności orzeczenia z właściwego sądu. Jeśli wyrok jest zaoczny, konieczne będzie zaświadczenie, że wezwanie zostało doręczone stronie nieobecnej. Do kolejnych egzemplarzy konieczne będą fotokopie orzeczenia z legalizacją.

Dodatkowo pismo musi być uzupełnione o tłumaczenie wyroku rozwodowego na język polski sporządzone przez tłumacza przysięgłego zarejestrowanego na liście tłumaczy przysięgłych w naszym kraju oraz trzy fotokopie tego tłumaczenia, a także – jeśli małżeństwo zostało zawarte w Polsce albo zarejestrowane w polskich księgach stanu cywilnego – odpis aktu małżeństwa z urzędu stanu cywilnego w Polsce.

Koszty i formalności w sprawie o uznanie wyroku rozwodowego wydanego przez sąd państwa zagranicznego

Poprawnie sporządzony wniosek z wymaganymi załącznikami możesz złożyć w biurze podawczym właściwego sądu okręgowego osobiście albo przez pełnomocnika. Dopuszczalne jest również przesłanie dokumentów listem poleconym. 

Aby wniosek został rozpatrzony, musisz wnieść opłatę sądową od pisma w wysokości 300 zł. Warto wiedzieć, że jeśli miejsce pobytu byłego małżonka nie jest znane albo ten nie zna polskiego i nie ustanowił pełnomocnika do doręczeń w Polsce, koszty postępowania mogą znacznie wzrosnąć. Oprócz wydatków związanych z tłumaczeniami dokumentów sądowych musisz się przygotować również na opłaty związane z ustanowieniem kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu. 

Wszelkie decyzje co do terminów posiedzeń, wysokości opłat czy wymogów w zakresie dodatkowych dokumentów należą do kompetencji sądu polskiego. 

Czy sąd może odmówić uznania wyroku rozwodowego wydanego przez sąd zagraniczny? 

Poprawnie złożony wniosek o uznanie wyroku rozwodowego wydanego przez sąd zagraniczny nie gwarantuje pozytywnej dla wnioskodawcy decyzji. W praktyce orzeczenie odmowne jest dopuszczalne w czterech przypadkach, które zostały uregulowane w art. 22 rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003. 

Orzeczenia dotyczącego rozwodu, separacji lub unieważnienia małżeństwa nie uznaje się:

• Jeśli uznanie jest sprzeczne z porządkiem publicznym państwa członkowskiego, w którym wniosek o uznanie został złożony;
• Jeśli orzeczenie zostało wydane zaocznie, a strona przeciwna nie otrzymała pisma wszczynającego postępowanie lub równorzędnego dokumentu w odpowiednim czasie i w sposób umożliwiający jej obronę, chyba że zostanie ustalone, że strona ta jednoznacznie zgadza się z orzeczeniem;
• Jeśli orzeczenie jest niezgodne z orzeczeniem wydanym w sprawie między tymi samymi stronami w państwie członkowskim, w którym wniosek o uznanie został złożony; lub
• Jeśli orzeczenie jest niezgodne z wcześniejszym orzeczeniem wydanym w innym państwie członkowskim lub państwie trzecim w sprawie między tymi samymi stronami, pod warunkiem że wcześniejsze orzeczenie spełnia warunki niezbędne do jego uznania w państwie członkowskim, w którym wniosek o uznanie został złożony.