Reklama

Globaltica zaprasza do Rio i wychodzi na orłowskie molo o świcie

Znamy już komplet wykonawców, którzy zagrają na jubileuszowej 20. Globaltice. Po 17 latach w Gdyni pojawi się ponownie znakomity brazylijski gitarzysta i wokalista Vinicius Cantuária. Wiemy też, kto wystąpi na małej scenie w niedzielę.

Dariusz Szreter
31.05.2025 15:58

Globaltica zaprasza do Rio i wychodzi na orłowskie molo o świcie — *Organizatorzy zapewniają, że koncert tria Sutari na molo o wschodzie słońca, będzie wydarzeniem, które wymyka się klasycznym kategoriom sceny i spektaklu*

Autor: Piotr Spigiel Photography | materiały prasowe

Tegoroczny, jubileuszowy 20. Festiwal Kultur Świata Globaltica potrwa aż cztery dni. Obok tradycyjnych dwóch festiwalowych dni z koncertami na dużej scenie w Kolibkach (piątek-sobota 18-19 lipca), powróci czwartkowy koncert otwarcia, tym razem w klubie Ucho. Tak jak w ubiegłym roku, organizatorzy zapraszają też na kameralne koncerty niedzielne. I to aż w dwóch lokalizacjach: na małej scenie w Kolibkach i na orłowskim molo.

Psychodelia rodem z Rio

Globaltica nie rozpieszcza szczególnie miłośników Musica Popular Brasileira (MPB), ale powrót po latach na gdyński festiwal Viniciusa Cantuárii to znakomita wiadomość dla wszystkich, którzy od brazylijskiej muzyki oczekują czegoś więcej niż kolejnych interpretacji – znakomitych skądinąd – piosenek Toma Jobima.

Choć Cantuária nie należy do pierwszoplanowych postaci MPB, obecny jest na tej scenie praktycznie od jej ukonstytuowania się. Zaczynał w 1968 w wieku lat 17, jako wokalista i perkusista prog-rockowego bandu O Terço. Nagrywał z nimi do wczesnych lat 80. współpracując jednocześnie, jako muzyk sesyjny i koncertowy, z wieloma tuzami MPB jak Caetano Veloso, Gal Costa czy Erasmo Carlos.

Na lata 80. przypadają największe sukcesy komercyjne Cantuárii, w tym hit „Só Você”. Trzeba jednak powiedzieć, że tamto syntetyczne brzmienie nie najlepiej się zestarzało. W następnej dekadzie Cantuária przeprowadził się do Nowego Jorku, gdzie koncertował i nagrywał u boku takich artystów jak Arto Lindsay, Marc Ribot, David Byrne, Laurie Anderson, Angélique Kidjo czy Bill Frisell. W duecie z tym ostatnim nagrał dwa znakomite albumy. „Lágrimas Mexicanas” i „The Inercontinentals”.

Vinicius Cantuária (fot. materiał prasowy)

Do Gdyni przyjedzie z programem ze swojej ubiegłorocznej płyty „Psychedelic Rio”. Zawiera ona kameralne (część nagrań została dokonana w domu artysty), nieco psychodelizujące, jak tytuł płyty wskazuje, interpretacje bossa novy, samby oraz oryginalnych kompozycji jego i jego aktualnych muzycznych partnerów z Włoch: Paolo Andriolo (gitara basowa) i Roberta Rossiego (perkusja, instrumenty perkusyjne).

W 2008 koncert Cantuárii, podobnie jak w tym roku, otwierał festiwal. Wtedy jednak działo się to na dużej scenie w Kolibkach, pełnym świetle dnia, przy dopiero schodzącej się publiczności. Nie były to okoliczności działające na korzyść jego wysublimowanej muzyki. W Uchu, gdzie przed laty zaczęła się historia Globaltiki, będzie zapewne zupełnie inaczej.

Koncert Viniciusa nie jest objęty karnetem festiwalowym, obowiązują na niego oddzielne bilety.

Przywitanie pierwszych promieni słońca

W ubiegłym roku nowością były niedzielne koncerty na małej scenie, gdzie wystąpił duet Justin Adams i Mauro Durante oraz polsko-afrykański kwartet Hizbut Jámm. W tym roku będzie jeszcze ciekawiej. Muzyczna niedziela zacznie się już o świcie na orłowskim molo, gdzie na swoje misteria zaprosi nas trio Sutari.

Zespół tworzą trzy artystki: Kasia Kapela, Basia Songin i Dobromiła Życzyńska – multiinstrumentalistki, śpiewaczki, performerki i kompozytorki. Każda z nich wnosi do zespołu inny bagaż doświadczeń: od muzyki klasycznej, przez jazz, aż po teatr i sztukę eksperymentalną. Właśnie ta różnorodność sprawia, że ich muzyka jest tak nieoczywista – głęboko zakorzeniona w tradycji, a zarazem odważnie nowoczesna. Inspirowana tradycyjnymi pieśniami z Polski, Litwy, Białorusi i Ukrainy, ale w autorskich aranżacjach.

Sutari (fot. Piotr Spigiel | materiał prasowy)

Wschód słońca to nie tylko moment przejścia między nocą a dniem – to zjawisko pełne symboliki, od wieków obecne w rytuałach i wierzeniach różnych kultur. To czas odnowy, początek, chwila czujności i wewnętrznej ciszy. Właśnie wtedy, gdy światło dopiero zaczyna muskać linię horyzontu, a morze odbija pierwsze ciepłe promienie, rozpocznie się koncert Sutari – w jednym z najbardziej malowniczych miejsc Trójmiasta, na molo w Orłowie, wprost nad taflą Bałtyku.

Organizatorzy zapewniają, że będzie to wydarzenie, które wymyka się klasycznym kategoriom sceny i spektaklu. Ma to być wspólna ceremonia – intymna, cicha, głęboko osadzona w naturze. W otoczeniu śpiewu ptaków, zapachu soli w powietrzu i rytmicznego szumu fal, słuchacze będą mogli doświadczyć muzyki w sposób niemal medytacyjny, organiczny, dotykający najgłębszych emocji.

Mistyk akordeonu

Na małej scenie, już za dnia, zagrająw niedzielę (20 lipca) Chango Spasiuk oraz Vardan Hovanissian & Emre Gultekin.

Ten pierwszy to prawdziwy wirtuoz i mistyk akordeonu, jedna z najbardziej wyrazistych postaci współczesnej muzyki argentyńskiej – artysta głęboko zakorzeniony w muzycznej tradycji swojego regionu, który potrafił nadać jej nowy, uniwersalny wymiar. Chango od lat przywraca blask tradycyjnej muzyce chamamé – stylowi, który długo był marginalizowany, a dziś dzięki niemu odzyskuje swoją godność i artystyczną rangę. Spasiuk z jednej strony głęboko zanurzony jest w tradycji – w jego grze słychać wpływy ludowych kapel, muzyki ukraińskich przodków i śpiewów indiańskich – z drugiej zaś nie boi się dialogu z muzyką świata, jazzem czy klasyką. Koncerty Spasiuka są pełne skupienia, emocji i przestrzeni – to muzyka, która płynie, oddycha, pozostawia miejsce na ciszę i refleksję.

Chango Spasiuk (fot. Yonathan Adamchuk | (materiał prasowy)

Publiczność Globaltiki miała okazję usłyszeć Spasiuka na żywo w 2015 roku podczas kameralnego koncertu pod hasłem „Globaltica prezentuje” – niebędącego bezpośrednią częścią festiwalu.

Uzdrowienie poprzez sztukę

Duet Hovanissiana i Gultekina to z kolei dowód na możliwość pojednania turecko-ormiańskiego. Artyści – przyjaciele w życiu i partnerzy na scenie – odnaleźli wspólny język w muzyce tradycyjnej, nadając jej nową formę, głębię i aktualność. Nie ma tu miejsca na oskarżenia czy polityczne manifesty – jest za to głęboka potrzeba zrozumienia, szacunku i uzdrowienia poprzez sztukę.

Vardan Hovanissian jest mistrzem duduka – ormiańskiego instrumentu dętego drewnianego z podwójnym stroikiem, którego ciepłe, zmysłowe brzmienie niesie w sobie melancholię i duchowość Kaukazu. Vardan uznawany jest za jednego z najlepszych instrumentalistów Armenii – jego gra to nie tylko techniczna wirtuozeria, ale przede wszystkim głęboka, przejmująca emocjonalność. Emre Gültekin to turecki wokalista, kompozytor i multiinstrumentalista, specjalizujący się w grze na sazie i tanburze. Dorastał w środowisku muzyków, poetów i pieśniarzy zaangażowanych w ochronę tradycji Anatolii. Inspiruje się nie tylko muzyką ludową, ale również poezją, modalnością muzyki Bliskiego Wschodu oraz praktyką improwizacji. Jego twórczość to świadome poszukiwanie porozumienia między kulturami – bez uproszczeń, ale z głębokim szacunkiem dla źródeł.

Vardan Hovanissian & Emre Gultekin (fot. materiał prasowy)

Vardan i Emre wystąpili na Globaltice w 2012 roku jako członkowie międzynarodowej grupy Blindnote słynącej z koncertów wykonywanych w całkowitej ciemności – chodziło o zintensyfikowanie odczuć zmysłowych i zwrócenie uwagi na problemy osób niewidomych. Tym razem muzykom towarzyszyć będzie Marat Jeremian – wybitny ormiański perkusjonista, specjalizujący się w rytmach Zakaukazia, Bliskiego Wschodu i Azji Centralnej.

DJ z drumlą

Piątkową, tradycyjną już potańcówkę zapewni Kapela Odloty, a afterparty po sobotnich koncertach poprowadzi DJ Click – francuski producent, muzyk i selektor, który od lat przeciera szlaki między elektroniką a muzyką tradycyjną z różnych zakątków świata.

DJ Click od lat eksploruje pogranicza kultury klubowej i muzyki tradycyjnej, tworząc taneczne sety, w których melodie i wokale z Bałkanów, Maghrebu, Indii, Ameryki Łacińskiej czy Europy Wschodniej stapiają się z pulsującym beatem. Jego styl to fuzja takich gatunków jak dub, house, techno czy global bass – zawsze jednak z szacunkiem do źródeł i wyczuciem ich oryginalnej energii.

To, co wyróżnia DJ Clicka, to nie tylko selekcja i produkcja – ale też fakt, że jego występy są częściowo grane na żywo. W czasie setów sięga po theremin, drumlę, różnego rodzaju instrumenty perkusyjne i efekty, które przetwarza w czasie rzeczywistym, nadając miksowi dodatkową głębię i organiczny charakter. To połączenie klubowego transu z improwizacją sprawia, że każdy jego występ jest unikalnym doświadczeniem – żywą, pulsującą podróżą przez dźwięki i kultury.