Medale Wolności Słowa 2025. Poznaj laureatów prestiżowego wyróżnienia

Uroczysta gala Medali Wolności Słowa w Europejskim Centrum Solidarności

Wydarzenie zorganizowała Fundacja Grand Press w trosce o promowanie mądrych słów w przestrzeni społecznej i wybitnych osób je głoszących, dojrzałą debatę publiczną oraz utrzymanie wolności słowa w Polsce. Medale w piątek, 29 sierpnia wręczono w trzech kategoriach: 

• Media,
• Instytucja
• i Obywatel/ka.

Czym są Medale Wolności Słowa?

Zgodnie z regulaminem, Medal Wolności Słowa mogą otrzymać osoby angażujące się w działalność na rzecz dobra wspólnego, w tym m.in.: obywatelską, społeczną, kulturalną, artystyczną, naukową, dziennikarską i publicystyczną.

Kapituła Medalu Wolności Słowa 2025

Laureatów wybrała tegoroczna kapituła Medalu Wolności Słowa w składzie: Krzysztof Głuchowski (dyrektor Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie), Dominik Kuc (aktywista, członek zarządu fundacji GrowSpace), Weronika Mirowska (prezeska Fundacji Grand Press), Ewa Siedlecka (dziennikarka i publicystka tygodnika „Polityka”), Piotr Świerczek (dziennikarz TVN 24).

Przesłanie gali – wolność słowa i dziedzictwo Solidarności

Nie było mnie jeszcze na świecie, gdy w sierpniu 1980 roku stoczniowcy Trójmiasta i robotnicy całej Polski spisali swoje 21 postulatów. Ale dziś jestem beneficjentką – my wszyscy jesteśmy beneficjentami – tamtych postulatów, tamtej walki i tamtej odwagi. To dzięki NSZZ „Solidarność” Polska mogła wyrwać się z mroku, uciec ze strefy śmierci i stanąć wśród wolnych narodów.

Weronika Mirowska / prezeska Fundacji Grand Press

Weronika Mirowska odniosła się też do pierestrojki i upadku imperium. 

– Kto wie, jak potoczyłyby się losy tej części Europy, gdyby nie polskie marzenie o wolności? – pytała prezes FGP. – Marzenie tak samo wówczas nierealne, jak to wcześniejsze z 1918 roku. Dlatego trzeba powtarzać te słowa, które są prawdą dla nas wszystkich: „Nie byłoby wolności bez Solidarności”. Przypominać o tym trzeba nie tylko w dniach tak wyjątkowych, jak ta 45. rocznica. Bo tamto upadłe imperium znów próbuje się odrodzić – kosztem swoich sąsiadów, a zwłaszcza Ukrainy.

Były także podziękowania dla wszystkich tegorocznych kandydatek i kandydatów do Medalu Wolności Słowa. 

– Za to, że mówicie prawdę, kiedy inni próbują ją zagłuszyć. Za to, że bronicie wolności, kiedy inni chcą ją odebrać – mówiła Weronika Mirowska.

Laureaci Medali Wolności Słowa 2025

Medal Wolności Słowa 2025 – Bogdan Borusewicz

Medal Wolności Słowa 2025 otrzymał senator Bogdan Borusewicz, główny organizator sierpniowego strajku w Stoczni Gdańskiej.

– 45 lat temu marzyliśmy o demokracji, wolnej Polsce, niezależnej od Rosji. Ale nie marzyliśmy o tym, że będziemy w Unii Europejskiej i NATO. To było poza naszą wyobraźnią – mówił Bogdan Borusewicz.

Specjalny Medal Wolności Słowa – prof. Adam Strzembosz

Specjalny Medal Wolności Słowa Fundacja Grand Press przyznała w tym roku prof. Adamowi Strzemboszowi, byłemu pierwszemu prezesowi Sądu Najwyższego.

– Całe życie poświęcił wiernej służbie prawdzie i niezłomnej obronie praworządności. Jako sędzia i pierwszy prezes Sądu Najwyższego III RP dawał świadectwo, że prawo i sprawiedliwość nie mogą być nigdy podporządkowane władzy politycznej. Jego postawa to wzór odwagi obywatelskiej oraz moralnej dla kolejnych pokoleń Polaków – mówiła Weronika Mirowska. 

W imieniu prof. Strzembosza wyróżnienie odebrał jego przyjaciel, Aleksander Hall.

Kategoria Instytucja – prof. Tadeusz Kowalski

W kategorii Instytucja medal otrzymał prof. Tadeusz Kowalski, członek Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, medioznawca Uniwersytetu Warszawskiego. Wyróżnienie przyznano w uznaniu za niezłomną obronę niezależności mediów publicznych i wolności słowa w ramach KRRiT, a także działalność naukową promującą standardy demokratycznej debaty.

Wolność słowa nie jest dana raz na zawsze. O wolność słowa trzeba się troszczyć. Trzeba o nią dbać. Trzeba o niej pamiętać. Trzeba o nią zabiegać, a czasami nawet trzeba o nią walczyć. Mamy dzisiaj do czynienia ze zjawiskiem hipokrytów wolności słowa, którzy w imię wolności słowa chcą uprawiać dezinformację, manipulację, którzy tworzą i utrwalają podziały społeczne, którzy sieją nienawiść wobec grup społecznych, etnicznych, narodowych, wobec różnych mniejszości. To nie są prawdziwi obrońcy wolności słowa.

prof. Tadeusz Kowalski / członek Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, medioznawca Uniwersytetu Warszawskiego

Prof. Kowalski podzielił się także swoją opinią na temat dziennikarstwa.

– Dziennikarstwo to wspaniały zawód – mówił prof. Tadeusz Kowalski. – Dziennikarz to jest ktoś, kto w swoim postępowaniu kieruje się odpowiedzialnością, wartościami etycznymi. Nie każdy, kto coś publikuje, zasługuje na to dumne miano bycia dziennikarzem. Wierzę w dziennikarstwo. Wierzę w przyszłość mediów. Wierzę w uczciwą demokrację.

Do medalu w kategorii Instytucja nominowani byli także: 

• Agnieszka Kosowicz, prezeska Fundacji Polskie Forum Migracyjne – za wieloletnią pracę na rzecz praw człowieka i godności migrantów oraz uchodźców w Polsce, a także za budowanie społecznej wrażliwości na prawa słabszych,
• oraz prof. Włodzimierz Wróbel, sędzia Sądu Najwyższego, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego – za obronę rządów prawa i praworządności w wymiarze sprawiedliwości, niezależność sędziów oraz edukację społeczną na temat konstytucyjnych wartości.

 Kategoria Media – Patrycja Redo-Łabędziewska

W kategorii Media medal otrzymała Patrycja Redo-Łabędziewska, szefowa programu „Czarno na białym” w TVN 24 – za profesjonalne i odważne kierowanie programem, który nie boi się ujawniać niewygodnych prawd oraz chroni interes społeczny.

Patrycja Redo-Łabędziewska podziękowała za wyróżnienie, dodając, że odbiera je jako wyróżnienie dla całego zespołu „Czarno na białym”.

„Czarno na białym” tworzą ludzie, którzy wierzą – wciąż jeszcze wierzą – w sens dziennikarstwa opartego na zasadach, trzymającego się standardów, takich jak rzetelność i bezstronność. Uważamy, że zadaniem dziennikarzy jest patrzeć na ręce każdej władzy, bo taki jest interes publiczny, a to jest dla nas zawsze najważniejszy punkt odniesienia.

Patrycja Redo-Łabędziewska / szefowa programu „Czarno na białym” w TVN 24

Do medalu w tej samej kategorii pretendowali także: 

• Magda Jethon, redaktorka naczelna Radia Nowy Świat, była dyrektorka radiowej Trójki – za stworzenie przestrzeni wolnego, pluralistycznego radia w Polsce i nieustępliwą obronę niezależności dziennikarskiej wobec politycznych nacisków,
• oraz Wojciech Grzędziński, fotoreporter i dokumentalista – za odwagę i empatię w dokumentowaniu konfliktów oraz kryzysów humanitarnych, a także za obronę prawa do wolnej wypowiedzi poprzez obraz.

Kategoria Obywatel/Obywatelka – Dominika Lasota

W kategorii Obywatel/Obywatelka medal otrzymała Dominika Lasota, aktywistka klimatyczna, współzałożycielka Inicjatywy Wschód. Tym zaszczytnym wyróżnieniem uhonorowano ją za skuteczne łączenie aktywizmu klimatycznego z walką o prawa człowieka i solidarność międzynarodową, zwłaszcza wobec wojny w Ukrainie.

Dominika Lasota bardzo emocjonalnie odniosła się do wydarzeń za naszą wschodnią granicą.

 45 lat po tych przełomowych wydarzeniach, obserwując to, co się dzieje w Polsce i na świecie, ciśnie mi się na usta jedno pytanie: gdzie się podziała nasza solidarność?

 Dominika Lasota / aktywistka klimatyczna, współzałożycielka Inicjatywy Wschód

W kategorii Obywatel/Obywatelka nominowano także: 

• Matyldę Damięcką, artystkę, ilustratorkę i performerkę – za odważne wykorzystanie sztuki w obronie wartości demokratycznych i prawa do wyrażania sprzeciwu w przestrzeni publicznej,
• oraz Mirosławę Makuchowską, działaczkę społeczną, dyrektorkę Kampanii Przeciw Homofobii – za konsekwentną walkę o prawa osób LGBT+ w Polsce oraz budowanie społeczeństwa otwartego i wolnego od dyskryminacji.

Europejskie Centrum Solidarności. Symbol wolności i debaty

O wartości wolności słowa mówił także Piotr Grzelak, zastępca prezydenta Gdańska ds. zrównoważonego rozwoju i gospodarki. Miasto to było gospodarzem wydarzenia.

– Działalność radia i telewizji oraz prasy i wydawnictw powinna służyć wyrażaniu różnorodności myśli, poglądów i sądów. Powinna ona podlegać społecznej kontroli. Prasa, podobnie jak obywatele i ich organizacje, powinna korzystać z dostępu do dokumentów publicznych (…)”. Mam pewność, że większość z Państwa wie, skąd pochodzą te słowa. To fragment protokołu porozumienia gdańskiego, zawartego 45 lat temu – mówił Piotr Grzelak.

Międzyzakładowy Komitet Strajkowy domagał się przestrzegania wolności słowa, druku, publikacji. Żądał, aby nie represjonować niezależnych wydawnictw oraz udostępnić środki masowego przekazu dla przedstawicieli wszystkich wyznań. To trzeci z 21 postulatów sierpnia 1980 roku. Można się im przyjrzeć piętro wyżej – na wystawie stałej Europejskiego Centrum Solidarności, które jest domem naszej wielkiej, demokratycznej przemiany. Jest też domem dyskusji o współczesnych postulatach związanych z wolnością słowa w dobie mediów cyfrowych, czasach kryzysu: demokratycznego, migracyjnego i klimatycznego. Dlatego też ECS jest najlepszym miejscem dla Medalu Wolności Słowa.

Piotr Grzelak / zastępca prezydenta Gdańska ds. zrównoważonego rozwoju i gospodarki