Andrzej Duda nie podpisze ustawy lex Czarnek 2.0

Nie będzie lex Czarnek 2.0. Prezydent zawetuje ustawę

-  Mamy wojnę, kryzys gospodarczy. Nie potrzebujemy dodatkowych napięć. Nie podpiszę tej ustawy - tłumaczył prezydent Andrzej Duda, pytany na konferencji prasowej o losy nowelizacji ustawy Prawo oświatowe, regulującej między innymi zasady działalności organizacji i stowarzyszeń w szkołach i przedszkolach, zwiększającej nadzór kuratorów oraz wprowadzającej zmiany w edukacji domowej. To już druga nowelizacja ustawy, której podpisania prezydent odmawia.

- Nie widzę społecznego kompromisu. Nie było wysłuchań publicznych. Projekt nie uzyskał społecznej akceptacji - dodał Andrzej Duda, podkreślając, że otrzymał 133 listy protestacyjne w tej sprawie. - Część z nich podpisana nawet przez kilkadziesiąt organizacji, czy kilkanaście tysięcy osób prywatnych.

Rzeczywiście – w sprawie lex Czarnek powstało wiele petycji. Tylko w ostyatnim tygodniu do Kancelarii Prezydenta trafiły w tej sprawie m.in. petycje ZNP – podpisane przez 13 tysięcy nauczycieli, oraz petycja Wolnej Szkoły, podpisana przez 30 tysięcy nauczycieli i rodziców i organizacji edukacyjnych.

Przypomnijmy – w marcu 2022 r. prezydent zawetował pierwszą wersję lex Czarnek. Argumentował to m.in. koniecznością zapewnienia rodzicom - a nie kuratorowi - ostatecznej decyzji o wyborze zajęć dodatkowych dla dzieci. 

W sprawie tzw. Lex Czarnek 2.0 przyszło do mnie wiele listów protestacyjnych. Mimo długich prac, nie udało się osiągnąć społecznego kompromisu. Ustawa nie zapewnia tego, na czym mi zależy - na spokoju. Nie potrzebujemy dodatkowych napięć. Odmawiam podpisania ustawy oświatowej. Proszę, aby pracować tak, by ten spokój społeczny zapewniać.

Andrzej Duda / prezydent RP

Kolejny projekt ustawy, nazywany lex Czarnek 2.0 trafił do Sejmu jako projekt poselski (nie wymagał więc przeprowadzenia np. konsultacji społecznych)

Jeszcze kilka tygodni temu Przemysław Czarnek, minister edukacji i nauki zapewniał, że ten projekt zmian Prawa oświatowego był opracowywany we współpracy z Kancelarią Prezydenta.

- Na biurku Andrzeja Dudy w Kancelarii Prezydenta RP leży ustawa, która już raz została zawetowana przez prezydenta. W obecnej, tak jak w poprzedniej wersji, zapisana jest nadrzędna rola kuratora względem roli rodzica. Uzasadnienie weta nie pozostawia żadnych wątpliwości, że właśnie to było podstawą odrzucenia w marcu 2022 tej ustawy. Obecny projekt jest kpiną z rodziców i prezydenta. Prezydencie! Nie podpisuj! – pisała kilka dni temu w swoim apelu Wolna Szkoła.

Lex Czarnek 2.0. Czego nie podpisze prezydent?

Nowelizacji ustawy Prawo oświatowe reguluje wiele zagadnień dotychczasowej ustawy - m.in. funkcjonowania klas wojskowych, edukacji domowej czy powierzania funkcji dyrektora.

Najwięcej emocji budzi powrót do przepisów blokujących organizacjom pozarządowym możliwość współpracy z placówkami oświatowymi (ze szkołami i przedszkolami), w tym prowadzenia zajęć pozalekcyjnych. Procedura podjęcia współpracy między szkołą a organizacją pozarządową będzie skomplikowana i żmudna. Podlegać mają jej zarówno organizacje pozarządowe, które chcą prowadzić zajęcia na terenie szkół, jak i te, które chciałyby skupić się na innej działalności (w ustawie nie podano jednak, jakiej). Rada rodziców będzie musiała przeprowadzić konsultacje w sprawie zajęć dodatkowych czy aktywności stowarzyszenia lub organizacji w szkole. Dopiero po nich będzie mogła wydać swoją opinię. Dane stowarzyszenie musi też uzyskać zgodę kuratora oświaty.

Zgodnie ze znowelizowaną ustawą obecnie w szkole i w placówce oświatowej (np. w przedszkolu) "mogą działać, z wyjątkiem partii i organizacji politycznych, stowarzyszenia i inne organizacje, a w szczególności organizacje harcerskie, których celem statutowym jest działalność wychowawcza albo rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej i innowacyjnej szkoły lub placówki". Opinia kuratora oświaty nie będzie wymagana tylko w przypadku zajęć organizowanych i prowadzonych w ramach zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom, przez organizację harcerską objętą honorowym protektoratem prezydenta RP lub przez Polski Czerwony Krzyż.

Lex Czarnek 2.0 zakłada też m.in. zwiększenie władz kuratora oświaty, który miałby otrzymywać informacje i wydawać zgodę na zmianę dyrektora lub błyskawiczne odwołanie nauczyciela w czasie roku szkolnego.

Ustawa przewiduje też zmiany w edukacji domowej. Polegają one na tym, że dziecko w edukacji domowej będzie musiało być przypisane do szkoły lub placówki w województwie, w którym mieszka lub w województwie sąsiadującym, a nie, jak dotąd, do dowolnej w kraju, wybranej przez rodziców. Wniosek o zgodę na prowadzenie edukacji domowej dziecka rodzice będą mogli złożyć tylko między 1 lipca a 21 września, a egzaminy klasyfikacyjne będą przeprowadzane tylko stacjonarnie w szkole, bez możliwości zdawania ich online.

Nowela zmienia też przepisy dotyczące m.in. zwiększenia nadzoru pedagogicznego nad szkołami niepublicznymi, działalności oddziałów przygotowania wojskowego, tworzenia filii szkół artystycznych, dające możliwość powołania na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki osoby niebędącej nauczycielem, możliwość odwołania dyrektora w czasie roku szkolnego, a także przepisy doprecyzowujące, dotyczące m.in. możliwości likwidacji szkół przez samorządy, oceny pracy nauczycieli, awansu zawodowego i godziny dostępności nauczycieli.