Archeologiczna sensacja tegorocznego sezonu. Co dalej z odkryciami przy ul. Sukienniczej?

Co jakiś czas w przestrzeni publicznej pojawiały się informacje o kolejnych cennych znaleziskach. Zachodzi więc pytanie, co dalej z tymi artefaktami i pracami archeologicznymi na działce przy ul. Sukienniczej w Gdańsku.

- Badania archeologiczne w tym miejscu trwają już trzeci sezon – mówi Marcin Tymiński, rzecznik Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Gdańsku. - Archeolodzy odkryli, m.in. relikty najstarszego drewnianego kościoła w Gdańsku i w Polsce (najprawdopodobniej z lat 30. XII wieku), cmentarzysko, pozostałości dawnej zabudowy oraz płytę nagrobną i szkielet rycerza. Odkrycie grobu mężczyzny, który kilkaset lat spoczywał niemal tuż pod ladą działającej w tym miejscu lodziarni „Miś” to archeologiczna sensacja tegorocznego sezonu.

Decyzje eksperckiej komisji

W tej sytuacji Wojewódzka Rada Ochrony Zabytków (organ doradczy przy konserwatorze zabytków) zdecydowała o powołaniu eksperckiej komisji, która zdecydować miała o dalszym sposobie postępowania z reliktami kościoła oraz badaniami archeologicznymi. 

Posiedzenie tej komisji odbyło się we wtorek, 12 sierpnia. Jakie wnioski wypłynęły z tego spotkania?

- Odkrycia przy ul. Sukienniczej mają znaczenie nie tylko dla pomorskich, ale i europejskich dziejów średniowiecznej Europy – podkreśla Marcin Tymiński. - Zabezpieczone relikty zabudowy sakralnej zostaną wydobyte i przekazane do konserwacji, co powinno nastąpić jeszcze w tym sezonie badań.

Komisja obradowała w składzie:

• Dariusz Chmielewski, Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków
• dr Henryk Paweł Dąbrowski, dyrektor Muzeum Archeologicznego w Biskupinie
• Piotr Klimaszewski, kierownik wydz. zabytków archeologicznych w WUOZ w Gdańsku
• Sylwia Kurzyńska, Monika Kasprzak – ArcheoScan Pracownia Archeologiczno - Konserwatorska
• dr Zofia Maciakowska, Pracownia Historii Gdańska i Dziejów Morskich Polski, Instytut Historii PAN
• dr hab. Waldemar Ossowski, prof. UG, dyrektor Muzeum Gdańska
• dr Michał Starski, Katedra Archeologii Średniowiecza i Nowożytności, Wydział Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego
• Janusz Tarnacki, Miejski Konserwator Zabytków w Gdańsku
• Ewa Trawicka, dyrektorka Muzeum Archeologicznego w Gdańsku

To kościół jest najważniejszym odkryciem 

Jak podkreślają fachowcy, fragment wykopu w budynku przy ul. Grodzkiej w dokumentacji konserwatorskiej figuruje jako spichlerz. Mieścił się w nim bar „Renata”. Pod budynkiem archeolodzy odkryli fragment cmentarzyska, znajdującego się przy dawnym kościele.

Jak podkreśla Sylwia Kurzyńska, zwołana komisja nie debatowała o losach szkieletów, pochówku rycerskiego, a o tym co się będzie działo z kościołem.

- To kościół jest najważniejszym odkryciem prowadzonych w tym miejscu badań – podkreśla archeolożka prowadząca badania archeologiczne. - To jest drewniany kościół, najstarszy nie tylko w Gdańsku, ale w całej Polsce. Świątynia wybudowana została na planie krzyża greckiego. Przy okazji odkryliśmy także cmentarzysko, które również jest bardzo ważne. Jedno z ramion prawdopodobnie kontynuuje się w chodniku i częściowo w pasie drogowym ul. Sukienniczej – tłumaczy archeolożka. - Kościół musi być wydobyty w całości i zakonserwowany, więc wymusza poszerzenie wykopu archeologicznego. W związku z tą sytuacją będzie trochę utrudnień. Jednak z tego co wiem, miasto planowało remont ul. Sukienniczej, może jednak nie w tym terminie. 

Archeolodzy zdają sobie sprawę, że przesunięcie środków w budżecie miasta to nie jest łatwa sprawa. Przy okazji podpytaliśmy o losy pochówku rycerskiego.

- Na razie wszystkie pochówki są pod pieczą ArcheoScan Pracowni Archeologiczno-Konserwatorskiej i my się nimi zajmujemy – mówi Sylwia Kurzyńska. - Aktualnie przygotowujemy wstępne badania antropologiczne. Docelowo wszystkie zabytki mają trafić, zgodnie z promesą muzealną wydaną przez Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, do tej placówki muzealnej. Jeżeli chodzi o szkielety, to one nie są do końca traktowane, jako zabytki. Zapewne także trafią do Muzeum Archeologicznego, ale zobaczymy.

Do zakończenia badań długa droga

Okazuje się, że same badania wydobytych pochówków, to nie jest kwestia roku, ale lat. Jeszcze długa droga do zakończenia tych badań.

- To jak długo trwają takie badania zależy też od pozyskanych środków i grantów – wyjaśnia Sylwia Kurzyńska. - Może to trwać nawet dekadę. Prócz badań antropologicznych, takich podstawowych, są również badania genetyczne, badania C14 (Datowanie radiowęglowe – metoda badania wieku przedmiotów oparta na pomiarze proporcji między izotopem promieniotwórczym węgla 14 C a izotopami trwałymi 12 C i 13 C (datowanie izotopowe). - dop. red.) – jest to bardzo długi proces. Tym bardziej, że my mamy już prawie 300 tych pochówków i ich liczba wciąż rośnie.

A co się dzieje z tymi pochówkami po zakończeniu badań? Sylwia Kurzyńska przyznała, że zazwyczaj zostają one pochowane na cmentarzach komunalnych.

- Po zakończeniu badań zostają pochowane we wspólnym grobie – wyjaśnia archeolożka. - Nie ma sensu trzymać tych szkieletów w muzeum. Spoczywają we wspólnej mogile i nie ma mowy o zbezczeszczeniu szczątków. Kiedy zostały już przebadane należy je z szacunkiem potraktować i pochować.