Jak będzie wyglądać życie przy elektrowni jądrowej? Na co mogą liczyć gmina, powiat i region?

„Elektrownia jądrowa w gminie Choczewo: szansa czy ryzyko? Porozmawiajmy”: 2. część debaty „Zawsze Pomorze”

Zorganizowaną w środę, 19 listopada przez naszą redakcję debatę w Choczewie podzieliliśmy na części – by jak najpełniej podejść do każdego z zagadnień nurtujących mieszkańców Choczewa, powiatu wejherowskiego i całego Pomorza w kwestii planowanej budowy elektrowni jądrowej w lokalizacji Lubiatowo-Kopalino. 

 Jak gmina poradzi sobie z wyzwaniami infrastrukturalnymi podczas inwestycji? Jak przekonać do niej ludzi ? O tym rozmawiali w Choczewie eksperci podczas naszej debaty „Elektrownia jądrowa w gminie Choczewo: szansa czy ryzyko? Porozmawiajmy”:

• Anna Błażewicz-Stasiak, zastępca dyrektora Pomorskiego Biura Planowania Regionalnego w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Pomorskiego,
• Ryszard Stachurski, pełnomocnik zarządu Polskich Elektrowni Jądrowych,
• Marcin Kaczmarek, starosta wejherowski,
• Jarosław Bach, wójt gminy Choczewo,
• Tomasz Trybusiewicz z Sonon Bałtyckie SOS, stowarzyszenia protestującego przeciw budowie elektrowni jądrowej w gminie Choczewo.

Każdy z uczestniczących w debacie panelistów odpowiadał na zadane przez nas pytania dotyczące najważniejszych, z punktu widzenia mieszkańców Choczewa i Pomorzan, zagadnień.

Jakie korzyści gospodarcze dla Pomorza przyniesie elektrownia jądrowa?

Nowe miejsca pracy i rozwój lokalnych firm

– Samorząd Województwa Pomorskiego zabiega o to, by siedzibę Polskich Elektrowni Jądrowych przenieść z Warszawy na Pomorze – mówiła Anna Błażewicz-Stasiak z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego. – Ulokowanie na Pomorzu zaplecza merytorycznego przyniosłoby znaczące korzyści gospodarce regionu. Z kolei rozwój gospodarczy regionu będzie szansą dla gminy. Jeśli będzie można zatrudnić tutejszą firmę, to nie ma powodu, by zatrudniać innych.

Edukacja i nowe zawody

Starosta wejherowski mówił z kolei o przygotowaniu szkół do kształcenia w nowych zawodach potrzebnych w energetyce – nie tylko jądrowej. 

Rozmawiamy z firmami z Pomorza o tym, jakich pracowników i zawodów będą potrzebowały w następnych latach, i do tych oczekiwań będziemy dostosowywali programy edukacyjne. Pracy nie zabraknie, a my chcemy, by jak najwięcej było jej dla młodych z naszego powiatu.

Marcin Kaczmarek / starosta wejherowski

Inwestycje w infrastrukturę

Ryszard Stachurski z Polskich Elektrowni Jądrowych przypominał natomiast o drogach w całym regionie, budowanych z myślą o transformacji energetycznej, i remontowanych liniach kolejowych.

Przy budowie elektrowni będzie pracowało 8-10 tysięcy ludzi. To wygeneruje kolejnych kilkadziesiąt tysięcy miejsc pracy w usługach.

Ryszard Stachurski z Polskich Elektrowni Jądrowych

Przypomniał też, że elektrownia będzie płaciła podatki, a 50 proc. z nich trafi do kasy Choczewa.

Wyzwania infrastrukturalne i środowiskowe

Rozwój dróg, kanalizacji i transportu

Jarosław Bach, wójt gminy Choczewo uważa z kolei, że dużą korzyścią będzie otwarcie tej gminy na Trójmiasto i cały region. Również podkreślał rolę dróg i linii kolejowych. 

Finalizujemy z PEJ także rozmowy o tym, by połączyć naszą kanalizację z budowaną na potrzeby elektrowni. To rozwiązałoby jeden z najbardziej palących problemów – czyli brak kanalizacji w połowie gminy.

Jarosław Bach / wójt gminy Choczewo

Bezpieczeństwo mieszkańców i ochrona środowiska

Najkrócej na to pytanie odpowiedział Tomasz Trybusiewicz z Sonon Bałtyckie SOS. 

Korzyści? Nie ma żadnych. Od czterech lat jesteśmy mamieni obietnicami, i żadnych dotychczas nie spełniono.

Tomasz Trybusiewicz z Sonon Bałtyckie SOS

Prowadzący debatę red. Mariusz Szmidka pytał panelistów o działania podejmowane, by mieszkańcy gminy i regionu czuli się bezpieczni w sąsiedztwie elektrowni.

– Trwałe zabezpieczenia, ciągła kontrola, nadzór Polskiej Agencji Atomistyki – wyliczał Ryszard Stachurski. – Przewidziana w elektrowni technologia uważana jest za najbezpieczniejszą na świecie.

Wyjaśniał też zebranym problem składowania odpadów jądrowych.

Marcin Kaczmarek, starosta wejherowski wspomniał z kolei, że w ubiegłym roku cała grupa z powiatu wejherowskiego wizytowała elektrownię jądrową w Vandellos w Hiszpanii leżącą w regionie turystycznym nad Morzem Śródziemnym. 

– Pani burmistrz miasteczka zapewniła nas, że mieszkańcy czują się całkowicie bezpiecznie – stwierdził. – Mam nadzieję, że my też będziemy się tak czuli.

Tomasz Trybusiewicz z Sonon Bałtyckie SOS jako sposób na minimalizowanie obaw podawał rozwiązania działające we Francji, gdzie każdy z obiektów jądrowych stale podlega kontroli stowarzyszenia monitorującego pracę elektrowni. 

– To rozwiązanie prawnie usankcjonowane pozwalające ludziom bardziej wierzyć w to, czy jest bezpiecznie – podkreśla.

Anna Błażewicz-Stasiak przypomniała zaś, że obowiązujące w Polsce przepisy pozwalają na włączenie mieszkańców do kontroli obywatelskiej – nie pozwalają jednak na to, by w taką kontrolę włączył się, np., urząd marszałkowski.

– Zatem to od państwa zależy, na ile inwestycja będzie pod kontrolą obywatelską – podkreśliła.

Działania kompensacyjne dla mieszkańców gminy Choczewo

– Chcemy zrównoważyć turystyczne i rolnicze walory naszej gminy z tym, co się będzie działo – mówił wójt Jarosław Bach. – Dla nas w tej kwestii najważniejsze są alternatywna droga Sasin-Słajszewo, nowy dojazd do plaży i oczywiście sama plaża, bo to nasz największy atut.

Marcin Kaczmarek chce z kolei realizacji projektu jak najłatwiejszego połączenia Wejherowa z morzem, stworzenia ringu wokół Jeziora Żarnowieckiego.

Problemem jest też przyszłość choczewskiego odcinka międzynarodowej trasy rowerowej EuroVelo. Jak przypomniała Anna Błażewcz-Stasiak, w tym roku skorzystało z niej już 150 tys. osób. 

– Tymczasem przez trasę przechodzi już wywózka drewna, a w niedalekiej przyszłości będzie ją przecinał ciężki sprzęt budowlany. To problem, nad którym już teraz trzeba się pochylić, bo EuroVelo należy do najważniejszych elementów infrastruktury turystycznej.

Działania kompensacyjne dla mieszkańców gminy Choczewo

Na pytanie, czy Polskie Elektrownie Jądrowe dostatecznie włączają się w przystosowanie gminy Choczewo do nowych warunków, Ryszard Stachurski odpowiedział bez wątpliwości: 

– Nie. Gmina Choczewo powinna dostawać więcej, bo ponosi największe konsekwencje decyzji o lokalizacji elektrowni. 

Wsparcie finansowe i inwestycje społeczne

Anna Błażewicz-Stasiak przypomniała z kolei, że tak olbrzymia inwestycja niesie za sobą nie tylko zyski, ale i wyzwania. 

– Dlatego urząd marszałkowski przekazał rządowi memorandum, w którym wskazywaliśmy m.in. na konieczność uwzględnienia kwestii kompensacyjnych dla tych mieszkańców gminy, którzy nie będą chcieli żyć w bezpośrednim sąsiedztwie elektrowni jądrowej, i tych, których działalność gospodarcza nie będzie mogła być kontynuowana. 

Rozmawiam też z powiatami i gminami o tym, jakie inwestycje mogą podnieść atrakcyjność tej części regionu na cały rok, i nie tylko na jednodniowe wypady. Chcemy wypracowane w tych dyskusjach warunki przedstawić rządowi jako element kompensacji. W przygotowanym już memorandum wskazujemy na konieczność przekazania do samorządów dodatkowych 250 mln złotych jako programu wsparcia w dostosowaniu do nowych warunków.

Anna Błażewicz-Stasiak / Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego

– Liczymy na mechanizm umożliwiający tym, którzy nie chcą mieszkać przez następnych 20 lat na placu budowy, rozpoczęcie życia w innym miejscu – potwierdza Tomasz Trybusiewicz. – Jednak na razie słyszymy, że to my musimy udowadniać, iż ponosimy straty. 

Potrzeba lepszej komunikacji i współpracy

– Z punktu widzenia powiatu, bardzo istotnym problemem stały się drogi – podkreślał natomiast Marcin Kaczmarek, starosta wejherowski. – Już dzisiaj są rozjeżdżane przez ciężki sprzęt transportujący elementy do farm wiatrowych. Sytuacja stanie się wielokrotnie trudniejsza, gdy na drogach pojawi się też transport do budowy elektrowni. 

– Chcemy, by inwestor, czyi spółka PEJ, współfinansowała remonty dróg. Na razie nie dostaliśmy na nasz wniosek odpowiedzi – zwrócił uwagę. 

Jarosław Bach przypominał zaś, że planowana budowa elektrowni jądrowej to kolejne – m.in. po budowie farm: wiatrowej i fotowoltaicznej – wyzwanie dla infrastruktury gminy Choczewo. 

Poza walką o kanalizację, walczymy o środki na niezbędną infrastrukturę. Nadal nie wiemy, jak mielibyśmy sfinansować najpotrzebniejsze inwestycje zapewniające bezpieczeństwo mieszkańców. W gminie nie ma posterunku policji, potrzeba będzie rozbudowy opieki zdrowotnej, oświaty… Nie poradzimy sobie sami finansowo z takimi wyzwaniami. Brak odpwiedzi na takie podstawowe pytania powiększa frustrację i obawy.

Jarosław Bach / wójt gminy Choczewo

„Elektrownia jądrowa w gminie Choczewo: szansa czy ryzyko? Porozmawiajmy”. Debata „Zawsze Pomorze”. Zobacz pierwszą część!

 
– Jak więc jest z wzajemną komunikacją? – pytał Mariusz Szmidka, redaktor naczelny „Zawsze Pomorze”.

– Przede wszystkim komunikacja powinna być uczciwa i wiarygodna – powiedziała Anna Błażewicz-Stasiak. – Nie ma co pudrować rzeczywistości.

– Jako mieszkańcy gminy oczekujmy otwartych odpowiedzi na nasze pytania, bo tu chodzi o naszą przyszłość – podkreślał Jarosław Bach. – Na razie wygląda to raczej tak, że zadajemy pytania i miesiącami czekamy na reakcję.

– Strategia komunikacyjna wymaga zmian – przyznał Ryszard Stachurski.