Port Gdynia stawia na zrównoważony i przyjazny dla wszystkich rozwój gospodarczy

Rozmowa z Adamem Hoppe, dyrektorem Biura Strategii i Analiz Rynkowych i  z Darią Mróz, kierownikiem Działu Ochrony Środowiska w Porcie Gdynia

Jakie są obecnie największe wyzwania związane z harmonijnym współistnieniem portu i miasta Gdyni, zwłaszcza w kontekście rozwoju infrastruktury portowej i oczekiwań mieszkańców?

Adam Hoppe: Port Gdynia, zlokalizowany w samym sercu miasta, przynosi regionowi ogromne korzyści społeczno-ekonomiczne. Jednocześnie zdajemy sobie sprawę, jak ważne jest, aby jego dynamiczny rozwój szedł w parze z wygodą i komfortem mieszkańców. Dlatego kluczowe są dla nas rozwiązania komunikacyjne – zwłaszcza w rejonie Estakady Kwiatkowskiego i ulicy Polskiej, gdzie ruch ciężarowy potrafi okresowo spowalniać przejazd.

CZYTAJ TEŻ: Gdynia podpisała umowę o współpracy z największym portem Tajwanu

Budowa Drogi Czerwonej będącej inwestycją strategiczną, której finansowanie niedawno ogłosił rząd, ma kluczowe znaczenie dla poprawy tej sytuacji. Nowa arteria pozwoli wyprowadzić ciężki transport z Estakady Kwiatkowskiego, poprawiając dostęp do terminali portowych i realnie podnosząc komfort codziennego życia mieszkańców. Równolegle nie mniej ważna jest modernizacja linii kolejowej 201, która stworzy realną możliwość wykorzystania alternatywnego do przejazdu przez Trójmiasto korytarza kolejowego w kierunku południa kraju i Europy. Dzięki temu znacząca część ładunków będzie mogła zostać przeniesiona z dróg na kolej, co przełoży się na mniejszą liczbę ciężarówek na ulicach i płynniejszy ruch w całej aglomeracji.

Harmonijne współistnienie portu i miasta to także inwestycje wybiegające w przyszłość. Takim projektem jest Port Zewnętrzny – przedsięwzięcie o znaczeniu historycznym, porównywane do wizji inż. Tadeusza Wendy sprzed ponad stu lat. Będzie to w praktyce „drugi port”, który nie tylko umożliwi dalszy rozwój gospodarczy w kolejnych dekadach. Te inwestycje dlatego są tak ważne, ponieważ pozwolą miastu i portowi rozwijać się ramię w ramię – w sposób zrównoważony i przyjazny dla wszystkich użytkowników przestrzeni.

Daria Mróz: Tak jak wspomniał Adam, harmonijne współistnienie portu i miasta to nie tylko kwestie transportu. Równie istotny jest wymiar środowiskowy, o który dbamy we współpracy z lokalnymi jednostkami naukowymi, prowadząc m.in. badania nad wpływem przeładowywanych towarów na bioróżnorodność. Przeprowadzone badania oraz monitoring parametrów środowiskowych jasno pokazują, że mimo, iż w portach morskich, w portach morskich, gdzie środowisko fizyczne zostało silnie przekształcone przez człowieka, natura musiała się przystosować, zachowując jednak zaskakująco wysoką bioróżnorodność.

Ponadto wieloletnie analizy pokazały też, że tereny portowe są jednym z kilkunastu najważniejszych miejsc zimowania ptaków wodnych w Polsce. Ptaki mają tutaj bardzo korzystne warunki w okresie pozalęgowym, przede wszystkim dzięki dostępności do obfitego źródła pokarmu w postaci różnego rodzaju produktów zbożowych (głównie tzw. śruty zbożowej).

Mamy świadomość, że niektóre rodzaje ładunków – zwłaszcza materia organiczna, taka jak np. śruta– mogą pogarszać warunki tlenowe w wodzie i ograniczać liczbę gatunków w niej żyjących, w związku z tym angażujemy się w działania i inicjatywy związane ze zrównoważonym rozwojem. I tak np. wraz z innymi polskimi portami bałtyckimi, urzędami morskimi, terminalami oraz gronem praktyków aktywnie uczestniczyliśmy w tworzeniu katalogu najlepszych praktyk dotyczących przeładunku towarów suchych luzem w szczególności nawozów i fosforytu.  Głównym celem stworzenia Katalogu Najlepszych Praktyk i Technologii, którego inicjatorem i twórcą jest organizacja Race For The Baltic, jest wspieranie rozwiązań mających na celu ograniczenie emisji azotu i fosforu do wód portowych. Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A. udostępnia tę publikację swoim interesariuszom z przekonaniem, że stanie się ona dobrą praktyką dla terminali operujących na terenie Portu Gdynia.

W Porcie Gdynia funkcjonuje też automatyczny i bezobsługowy system BioHydroMeteo. Ten zaawansowany technologicznie system stale monitoruje parametry hydrologiczne, meteorologiczne i biochemiczne w porcie dostarczając kluczowych danych dla bezpiecznej i efektywnej żeglugi. Certyfikowane czujniki wiatru, ciśnienia, poziomu wody, temperatury i pH wody rozmieszczone zostały w sześciu miejscach (od główek portu, wzdłuż głównego toru 
i basenów portowych). Dzięki tym informacjom możemy monitorować jakość wód portowych, unikać niespodziewanych zagrożeń, minimalizować ryzyko oraz efektywnie planować i realizować operacje morskie. Jest to kolejny krok w kierunku zwiększenia bezpieczeństwa, wymiany informacji i monitoringu środowiska w Porcie Gdynia. 

I trzeba podkreślić, że to nie są kwestie abstrakcyjne – mają realne przełożenie na codzienne życie. Czystsza woda w basenach portowych wpływa na stan Zatoki Gdańskiej i bezpieczeństwo lokalnych kąpielisk, a stabilne warunki środowiskowe sprzyjają występowaniu wielu gatunków ptaków i ryb, które gdynianie mogą obserwować na co dzień.

Jak Port Gdynia widzi swoją rolę w rozwoju żeglugi pasażerskiej w mieście – czy istnieje potencjał dalszego rozwoju tego segmentu z korzyścią zarówno dla portu, jak i mieszkańców?

Adam Hoppe: Jesteśmy nie tylko jednym z najważniejszych węzłów logistycznych na Bałtyku, ale również rozpoznawalnym punktem na mapie turystyki morskiej. Od lat to właśnie tutaj przypływają największe statki wycieczkowe odwiedzające Polskę, na których pokładach przypływa do naszego regionu nawet ponad 100 tysięcy turystów rocznie.

Rozwój infrastruktury w Porcie Gdynia, w tym głównie nowoczesne nabrzeża, głębokie kanały portowe oraz uruchomiony w 2022 roku Publiczny Terminal Promowy, umożliwiają obsługę największych jednostek wycieczkowych oraz intensyfikację ruchu promowego. Szczególne znaczenie ma tutaj połączenie Gdynia–Karlskrona, tzw. „Autostrada morska”, którą podróżuje ponad pół miliona pasażerów rocznie.

Port współpracuje z organizacjami turystycznymi na szczeblu regionalnym i międzynarodowym, wspólnie promując żeglugę pasażerską. Korzyści z tego rozwoju odczuwają nie tylko pasażerowie i armatorzy, ale przede wszystkim miasto i mieszkańcy. Turyści odwiedzający Gdynię, zostawiają realne środki w lokalnej gospodarce, wspierając branżę turystyczną, gastronomiczną, a nawet sektor zdrowotny.

Jakie działania są podejmowane, aby ograniczyć wpływ działalności portowej na środowisko naturalne i jakość życia w mieście, np. w zakresie transportu, emisji czy hałasu?

Daria Mróz: Port Gdynia traktuje kwestie środowiskowe jako integralny element swojej strategii. Ochrona powietrza, wód czy ograniczanie hałasu nie są dla nas dodatkiem, lecz warunkiem prowadzenia działalności. Dlatego wdrożyliśmy system monitoringu jakości powietrza i hałasu, którego wyniki są publicznie dostępne online. System monitoringu na podstawie warunków meteorologicznych oraz oprogramowania analizującego pozwala na ograniczenie ryzyka wystąpienia wzrostu zapylenia w rejonach styku portu z miastem. 

Ponadto, byliśmy pierwszym polskim portem, który uruchomił na nowo wybudowanym terminalu promowym system OPS (Onshore Power Supply). System ten zasila statki energią elektryczną z lądu, umożliwiając tym samym wyłączenie silników podczas postoju statku w porcie. Zasilanie statków energią elektryczną podczas postoju przy nabrzeżu wpływa korzystnie na środowisko oraz mieszkańców redukując hałas i wydłużając żywotność silników pomocniczych na statku. Dodatkowo inwestujemy w odnawialne źródła energii, czego przykładem jest instalacja 1219 paneli fotowoltaicznych na dachu Magazynu 14 o łącznej mocy ok 0,5 MW. Transformacja paliwowo-energetyczna i prowadzenie gospodarki niskoemisyjnej dążącej do dekarbonizacji jest jednym z głównych kierunków działań określonych w polityce środowiskowej Portu. Dlatego ważne są prowadzone analizy w zakresie możliwości bunkrowania statków w naszym porcie paliwami alternatywnymi, takimi jak LNG, metanol, amoniak czy wodór. Obecnie w Porcie Gdynia istnieje możliwość bunkrowania statków paliwem LNG z autocystern. Nie zapominamy też o tym, jak ważne jest dostosowanie infrastruktury portowej do najwyższych dla środowiska standardów. Wpisuje się w to nasza nowoczesna instalacja do odbioru ścieków sanitarnych ze statków, która eliminuje ryzyko zanieczyszczenia wód Zatoki Gdańskiej. 

Adam Hoppe: Oprócz działań środowiskowych, o których wspomniała Daria, niezwykle ważne są też inwestycje w transport. Modernizacja dostępu kolejowego do portu sprawia, że coraz więcej ładunków trafia na tory, zamiast na ulice Gdyni. To oznacza nie tylko mniejszą liczbę ciężarówek i niższą emisję CO₂, ale też większe bezpieczeństwo mieszkańców.
Warto jednak pamiętać, że Port Gdynia to coś więcej niż terminale przeładunkowe. To strategiczne ogniwo polskiej gospodarki – gwarant ciągłości dostaw towarów, żywności i surowców energetycznych, a także ważny element bezpieczeństwa kraju. Dlatego naszą ambicją jest rozwój zrównoważony: tak, aby korzyści gospodarcze szły w parze z troską o środowisko i komfort życia gdynian. Każda inwestycja, którą realizujemy, ma służyć tej zasadzie – budowaniu portu, który rozwija się dynamicznie, a jednocześnie pozostaje dobrym sąsiadem dla miasta.

CZYTAJ TAKŻE: Port Gdynia: Statki serwisu Finnlines rozpoczęły rejsy w ramach nowej linii

W jaki sposób port i miasto mogą wspólnie wykorzystać atuty nadmorskiej lokalizacji, aby przyciągać nowe inwestycje i tworzyć miejsca pracy, jednocześnie dbając o jakość przestrzeni miejskiej?

Daria Mróz: Bliskość morza to wspólny kapitał portu i miasta, który dziś nabiera nowego znaczenia. Inwestorzy, szczególnie globalni, zwracają uwagę nie tylko na dostępność transportową, ale także na standardy środowiskowe. Rozwój rozwiązań ekologicznych w Porcie Gdynia, takich jak wspomniany OPS, odnawialne źródła energii, możliwość bunkrowania paliw alternatywnych czy nowoczesna gospodarka odpadami ze statków, sprawia, że wpisujemy się w światowy trend budowy tzw. zielonych portów – czyli portów, które ograniczają emisje i stawiają na transparentność środowiskową i zrównoważony rozwój. To kierunek wyznaczany przez Europejski Zielony Ład, regulacje AFIR i FuelEU Maritime oraz rekomendacje Europejskiej Organizacji Portów Morskich (ESPO).

Adam Hoppe: Gdynia ma wyjątkową przewagę. Z jednej strony funkcjonuje tutaj nowoczesny port o znaczeniu międzynarodowym, z drugiej – miasto, które oferuje mieszkańcom i inwestorom wysoką jakość życia. To połączenie tworzy unikalny magnes dla nowych przedsięwzięć i miejsc pracy. Kluczem jest dobra współpraca – zarówno w zakresie infrastruktury transportowej, jak i planowania przestrzennego. Inwestycje w kolej oraz budowa Drogi Czerwonej nie tylko zwiększą efektywność portu i dostępność regionu, ale przede wszystkim otworzą nowe możliwości rozwoju gospodarczego w harmonii z miastem. Port Gdynia, jako strategiczny element polskiej gospodarki i bezpieczeństwa, stawia sobie za cel rozwój przyjazny mieszkańcom. Wspólne działania portu i samorządu to gwarancja, że Gdynia pozostanie zarówno silnym ośrodkiem gospodarczym, jak i atrakcyjnym miejscem do życia, pracy 
i inwestowania.