„Realna inflacja obniży tempo gospodarczego wzrostu”

Rekomendacje dla rządu

1. Niemal wszystkie przedsiębiorstwa informują o planach zwiększenia zatrudnienia w sytuacji niskiego bezrobocia i dużej presji płacowej. Potrzebne są dalsze ułatwienia dla imigracji zarobkowej, silniejsze zachęty do pracy dla osób powyżej wieku emerytalnego, oraz  silniejsze bodźce  do masowych szczepień przeciwko COVID 19.
2. W odpowiedzi na silny wzrost cen  energii elektrycznej do poziomu wyższego niż w UE i oczekiwany dalszy wzrost tych cen  potrzebne są   nowe inwestycje publiczne  w sieci przesyłowe  zwiększające   transgraniczną przepustowość. Potrzebna jest też liberalizacja ustawy   dotycząca energetyki wiatrowej na lądzie.
3. W celu zwiększenia inwestycji prywatnych, krajowych i zagranicznych, w Polsce niskich, potrzebne są  działania zmniejszające ryzyko prawne, w Polsce teraz ciągle wysokie, oraz  zaprzestanie „wojny” prawnej  z UE, z konsekwencją  odblokowania   dużego zwiększenie inwestycji finansowanych przez środki UE.

Podsumowanie dotychczasowych działań rządu w obszarze finansów publicznych

Pozytywy:

1. Silne odbicie gospodarcze w roku 2021 -  efekt stosunkowo masowych szczepień   na  decyzje o ograniczeniu  administracyjnych restrykcji w Europie, także w Polsce, będzie zapewne kontynuowane w roku 2022.   Z racji wzrostu PKB   (prawdopodobnie) 5,5% w roku 2021 i podobnego tempa wzrostu w roku 2022,   pomimo spadku PKB w roku 2020 o 2,5%, będziemy na koniec 2022  z powrotem  w pobliżu długofalowego trendu.

2. Polityka NBP  oraz dobra polityka monetarna Europejskiego Banku Centralnego zwiększyła poparcie  obywateli na rzecz  wejścia  Polski do strefy euro do poziomu 56%. W krajach strefy euro poparcie wynosi średnio około 70%. Na rzecz dalszego poparcia w Polsce może wpływać teraz także nowe stanowisko Ministerstwa Finansów, które  w wydanym w grudniu 2021 Monitorze konwergencji z UGW przyznaje, że budowanie konkurencyjności poprzez słabą walutę własną nie ma sensu, oraz że „konieczne jest zwiększenie konkurencyjności strukturalnej w celu wykształcenia pozacenowych przewag przez tworzenie bodźców do wzrostu innowacyjności gospodarki”.

Zagrożenia:

1. Wysoka i narastająca inflacja

Decyzja RPP  z dnia 04. 01. 2022 r. o podniesieniu bazowej stopy procentowej NBP o  0,5% do 2,25%  nie  była właściwa. Podwyżki tej  stopy powinny rozpocząć się już w pierwszej połowie 2021 i na koniec roku i powinny być dużo wyższe. Ale  nawet gdybyśmy byli dziś ze stopą  na poziomie 4 proc., to wciąż nie byłby to właściwy poziom, bo inflację w grudniu 2021  mamy na poziomie 8,6%, a w najbliższych kilku miesiącach  zapewne przekroczy 10 proc. Tymczasem bazowa stopa procentowa nie powinna być przez długi czas  tak znacząco niższa od inflacji. Rada Polityki Pieniężnej  powinna  przyspieszyć jej wzrost do poziomu zbliżonego do inflacji. Dzięki temu uruchomione by zostały   dwa kanały oddziaływania na inflację w dół: wzmocnienia  złotego i zmniejszenie  presji płacowej.

Dziś mamy ponadto wojnę prawną między Polską i UE w sprawie  uprawnień TSUE, ze skutkiem blokady przez KE realizacji  Krajowego Planu Odbudowy.  Konsekwencją jest brak dopływu w   minionym roku 5 mld euro środków unijnych  i  ryzyko utraty dalszych około 50 mld euro w tym roku. Dopływ tak dużych środków  wzmocniłby  złotego,  więc zmniejszyłby  inflację.

Obecna stopa na poziomie 2,25 proc. jest zbyt niska, aby efektywnie wpływać na  dwa kluczowe   środki antyinflacyjne: umocnienie złotego i zmniejszenie presji płacowej. Czyli już w tym roku powinno nastąpić systematyczne, szybkie podnoszenie jej poziomu , prawdopodobnie do około 6- 8 proc., może nawet do 10%.,  Takie podniesienie w tym roku (pomimo  zmiany składu Rady Polityki Pieniężnej), wydaje się w tej chwili  być mało prawdopodobne.

W tej sytuacji  możliwa, może nawet realna, wydaje się być  kontynuacja rosnącej inflacji   przez cały rok 2022 , szczególnie przez pierwszą połowę tego roku. W przypadku  potrzebnej reakcji ze strony nowej  RPP w roku 2023  w postaci   silnie rosnących stóp procentowych NBP,   musiałoby  przejściowo dojść do  (znacznego ?) obniżenia tempa wzrostu gospodarczego w latach 2023 i 2024.

2. Kontynuacja wojny prawnej z UE

Zapowiadana przez Jarosława Kaczyńskiego likwidacja Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego, być może też i akceptacja TSUE  jako ostatecznego sądu w UE w kwestiach  powiązanych z  traktatami  unijnymi, nie jest realizowana. Stanowisko w tej sprawie premiera Morawieckiego jest również  ignorowane.  W tej sytuacji będziemy nadal ponosić bardzo duże straty gospodarcze.

***

Opracowanie jest elementem Raportu Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC dotyczącego IV kwartału 2021 r.

***

prof. Stanisław Gomułka, minister finansów Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC

W latach 1970-2005 wykładowca w London School of Economics and Political Sciences, University of London. oraz na kilku innych uniwersytetach w USA I Europie. Doradca kolejnych ministrów finansów Polski. Negocjator Polski z klubami Paryskim i Londyńskim w sprawie zmniejszenia polskiego długu zagranicznego i członek tzw. Grupy Strategicznej wicepremiera Balcerowicza. Konsultant m.in. OECD, , Komisji Europejskiej ds. Europy Wschodniej oraz doradca  MFW.ds Polski . wiceminister finansów w roku 2008. Od roku 2009. Główny Ekonomista BCC., a  od roku 2013 także członek Polskiej Akademii Nauk.