Urlopy i zasiłki dla rodziców. Jakie przysługują im świadczenia?

Urlop macierzyński – podstawowe prawo każdej mamy

Każda pracująca mama ma prawo do 20 tygodni urlopu macierzyńskiego. 6 tygodni można wykorzystać jeszcze przed porodem, a minimum 14 tygodni musi być zrealizowane po narodzinach. Pozostałe 6 tygodni może przejąć ojciec dziecka.

W przypadku porodu mnogiego przysługują wydłużone urlopy:

• 2 dzieci – 31 tygodni,
• 3 dzieci – 33 tygodnie,
• 4 dzieci – 35 tygodni,
• 5 i więcej dzieci – 37 tygodni.

CZYTAJ TEŻ: W Człuchowie mają własne becikowe. To recepta na niską liczbę urodzeń?

Urlop rodzicielski – więcej czasu z dzieckiem i elastyczne zasady

Po urlopie macierzyńskim rodzice mogą skorzystać z urlopu rodzicielskiego:

• 41 tygodni przy jednym dziecku,
• 43 tygodnie przy ciąży mnogiej.

Urlop ten można podzielić na maksymalnie 5 części i wykorzystać do końca roku, w którym dziecko kończy 6 lat. Z 9 tygodni zarezerwowanych dla drugiego rodzica nie można zrezygnować ani przekazać ich drugiemu opiekunowi.

Rodzice dzieci posiadających zaświadczenie „Za życiem” mogą liczyć nawet na:

• 65 tygodni urlopu (przy jednym dziecku),
• 67 tygodni (przy porodzie mnogim).

Urlop ojcowski – dwa tygodnie tylko dla taty

Ojcowie mają prawo do 2 tygodni urlopu ojcowskiego, który można podzielić na dwie tygodniowe części. Trzeba go wykorzystać do momentu, gdy dziecko skończy 12 miesięcy. Jest to uprawnienie dobrowolne, ale w pełni płatne.

Zasiłek macierzyński – komu przysługuje i ile wynosi?

Zasiłek macierzyński przysługuje osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym, czyli:

• pracownikom zatrudnionym na umowę o pracę,
• osobom prowadzącym działalność gospodarczą (z dobrowolnym ubezpieczeniem),
• zleceniobiorcom (również z dobrowolnym ubezpieczeniem).

Wysokość zasiłku zależy od formy wniosku:

• 100% podstawy wymiaru – za urlop macierzyński i ojcowski,
• 70% podstawy – za urlop rodzicielski,
• 81,5% podstawy – jeśli rodzic złoży tzw. „długi wniosek” do 21 dni po porodzie na cały okres urlopu (z wyjątkiem 9 tygodni dla drugiego rodzica).

Niewykorzystana część zasiłku rodzicielskiego może zostać wyrównana do 100% za okres urlopu macierzyńskiego.

ZOBACZ RÓWNIEŻ: Dłuższe urlopy dla rodziców wcześniaków. Ile wolnego mogą wziąć?

Dodatkowy zasiłek dla rodziców wcześniaków i dzieci hospitalizowanych

Od 19 marca 2024 r. przysługuje uzupełniający zasiłek macierzyński dla rodziców dzieci:

• urodzonych przedwcześnie,
• wymagających hospitalizacji po porodzie.

Czas trwania tego zasiłku zależy od tygodnia porodu, masy urodzeniowej i długości hospitalizacji.

Zasiłek dla rodziców adopcyjnych – równe prawa

Osoby, które przyjmują dziecko na wychowanie, mają takie same prawa do zasiłku macierzyńskiego i urlopów jak biologiczni rodzice.

Coraz więcej ojców korzysta ze świadczeń

Statystyki z I kwartału 2025 roku pokazują wzrost zaangażowania ojców:

• Zasiłek macierzyński: 219 tys. mam, 50 tys. ojców,
• Urlop rodzicielski: 155 tys. kobiet, 15 tys. mężczyzn,
• Urlop ojcowski: aż 35,5 tys. ojców.

To dowód na rosnącą świadomość i aktywność ojców w wychowywaniu dzieci.