Świąteczny Weekend na Zamku w Malborku. Jarmark, warsztaty i zimowa przygoda dla całej rodziny

Jarmark bożonarodzeniowy 2025 na zamku w Malborku

Muzeum zamkowe zaprasza twórców ludowych i twórców rękodzieła artystycznego; przedsiębiorców posiadających w swoim asortymencie: 

• ozdoby świąteczne,
• choinki,
• wyroby ceramiczne,
• rękodzieło,
• biżuterię,
• wyroby z drewna,
• artykuły spożywcze itp.

Mile widziane są również do zaprezentowania się na stoisku wystawienniczym:

• organizacje pozarządowe,
• placówki kultury,
• jednostki edukacyjne,
• placówki opiekuńczo-wychowawcze.

Udział w jarmarku dla wystawców jest bezpłatny.

Lokalizacja i godziny otwarcia jarmarku

Jarmark odbędzie się w Przyziemiu Karwanu w Ośrodku Konferencyjnym Karwan i na przyległym placu.

– Zapraszamy do historycznych wnętrz zamkowego Karwanu, aby poczuć atmosferę świąt. Będzie można skorzystać ze świątecznej oferty wystawców i wziąć udział w wyjątkowych warsztatach nawiązujących do bożonarodzeniowych tradycji. Na spotkanie z dziećmi i zdjęcia będzie czekał Święty Mikołaj, a na scenie nie zabraknie występów i konkursów – zapraszają organizatorzy. 

To wszystko odbędzie się wśród pięknych, świątecznych dekoracji w ciepłej, biesiadnej atmosferze.

Godziny otwarcia jarmarku bożonarodzeniowego:

• piątek, 5 grudnia 2025 r.: 15:00-20:00,
• sobota, 6 grudnia 2025 r.: 10:00-20:00,
• niedziela, 7 grudnia 2025 r.: 10:00-16:00.

Wstęp 1 zł.

Rozświetlony dziedziniec i wspólne kolędowanie

Na dziedzińcu Zamku Średniego odbędzie się uroczyste zapalenie choinki. Będzie to okazja do wspólnego kolędowania przy ciepłych napojach i przekąskach.

• Termin: piątek, 5 grudnia 2025 r., 18:00-20:00.
• Wstęp 1 zł.

Świąteczne trasy zwiedzania zamku w Malborku

Muzeum Zamkowe w Malborku uruchamia w czasie świątecznego weekendu na zamku dwie trasy zwiedzania z motywami świątecznymi. To:

• Świąteczna Trasa Rodzinna,
• Świąteczna Noc na Zamku.

Świąteczna Trasa Rodzinna. Zwiedzanie dla dzieci i dorosłych

Zwiedzanie malborskiego zamku z motywami świątecznymi to niezapomniana zabawa dla całej rodziny. Dzieci otrzymają czapkę Mikołaja i wraz z przewodnikiem będą odkrywać zamek w interaktywnej formie pełnej wyzwań i zagadek. 

Czas trwania: 1,5 godziny.

Terminy Świątecznej Trasy Rodzinnej:

• sobota, 6 grudnia 2025 r.: 11:00, 12:00, 13:00.
• niedziela, 7 grudnia 2025 r.: 11:00, 12:00, 13:00.

Bilety: 50 zł, dzieci do lat 7 bezpłatnie.

Świąteczna Noc na Zamku. Nocne zwiedzanie z iluminacjami

Zobacz monumentalne mury malborskiego zamku po zmroku na specjalnie przygotowanej trasie nocnego zwiedzania z motywami świątecznymi. Zobaczysz najważniejsze wnętrza i poznasz krzyżackie zwyczaje, przy okazji podziwiając iluminacje i choinkę na dziedzińcu Zamku Średniego. 

Czas trwania: 1,5 godziny. 

Terminy Świątecznej Nocy na Zamku:

• sobota, 6 grudnia 2025 r.: 17:00, 18:00.

Bilety: 60 zł, dzieci do lat 7 bezpłatnie.

Bezpłatne warsztaty świąteczne podczas jarmarku bożonarodzeniowego

Podczas jarmarku bożonarodzeniowego w dniach 5-7 grudnia Dział Edukacji Muzeum Zamkowego w Malborku zaprasza na szereg warsztatów świątecznych, które łączą historię i dobrą zabawę. Placówka przygotowała szeroką ofertę zajęć zakorzenionych w bożonarodzeniowych tradycjach znanych od wieków.

Warsztaty podczas jarmarku bożonarodzeniowego są dostępne nieodpłatnie.

Ozdoby z piernika. Tradycja piernikarska Żuław i Powiśla

– Ze wspomnień przedwojennych żuławiaków dowiadujemy się, że od pierwszych dzwonów oznajmiających nadejście adwentu domy zaczynały wypełniać się zapachem pieczonych jabłek i pierników. Podczas rodzinnych spotkań rozgrzewających smakołyków nie brakowało – przypominają organizatorzy. 

Były specjalne pierniczki fefernuski w formie małych orzeszków, krajanka piernikowa przywodząca na myśl kamienie brukowanych ulic, niekiedy pojawiały się toruńskie katarzynki, ale prawdziwą ozdobę stołu stanowiły ciasteczka, których nazwa pochodzi od łacińskiego słowa „speculum”, czyli lustro. 

Pierniczki takie tworzono poprzez odciskanie ciasta w specjalnych snycerskich formach, tworzyły specyficzne odbicie lustrzane wydobyte z drewnianej matrycy. Formy miały różne przedstawienia, najbardziej popularne były wizerunki Świętego Mikołaja, niekiedy elementy groteskowe, przedstawienia upamiętniające wydarzenia czy postaci historyczne. Powiślańskie zasoby muzealne, jak i zdjęcia zaginionych już zabytków poświadczają, że zwyczaj na naszych terenach był żywy. Zapraszamy więc na warsztaty wypiekania specjalnych ozdobnych pierników, które z powodzeniem będą mogły przyozdobić waszą choinkę bądź stroik świąteczny.

Organizatorzy warsztatów w Muzeum Zamkowym w Malborku

Zaplatanie wieńców adwentowych z wikliny

Pastor Johann Wichern, który prowadził w Hamburgu dom opiekuńczy dla dzieci moralnie zaniedbanych, w 1839 roku wpadł na pomysł zaktywizowania swoich wychowanków. W pierwszy dzień adwentu pod sufitem w sali modlitewnej zawiesił drewniane koło od wozu. Umieścił na nim białe i czerwone świece, a świec było tyle, ile dni liczył adwent. Codziennie spotykał się z młodzieżą i wspólnie zapalano kolejne świece. Była to świetna okazja do tego, by przekazać podopiecznym parę mądrych słów, przećwiczyć umiejętność liczenia bądź po prostu porozmawiać.

Przed drugą wojną światową zwyczaj znany był także na Pomorzu. Dziś wieniec adwentowy stał się symbolem oczekiwania na święta.

– My, wpisując się w lokalne tradycje wikliniarskie, zapraszamy na warsztaty wyplatania ozdobnych wieńców adwentowych, które z powodzeniem będą mogły stać się chlubą drzwi wejściowych czy stołów wigilijnych – zachęcają organizatorzy.

Warsztaty tworzenia szopek ludowych. Szopki pudełkowe i konkurs

Szopki krakowskie od lat zachwycają splendorem, blaskiem kolorowego staniolu i pomysłowością ukazania zabytków architektonicznych Krakowa. Piękne szopki można także oglądać w Toruniu, gdzie działa bractwo bellenistów – stowarzyszenie kultywujące hiszpańską tradycję tworzenia szopek ukazujących sceny biblijne w sceneriach miejskich.

– Przed wojną tradycja szopkarska istniała także na naszych terenach. Tworzono podświetlane szopki pudełkowe ozdabiane papierem i świecącymi cynfoliami, w ich wnętrzu były poruszające się wokoło postacie – przypomina Muzeum Zamkowe w Malborku. – W Elblągu tworzono szopki z kolorowej bibuły, montowano w nich świeczki, jaśniały niczym gotyckie witraże. Budowano też szopki w kościołach, w archiwalnych zasobach fotograficznych zachowało się zdjęcie szopki z nieistniejącego już kościoła franciszkańskiego w Malborku.

– Ludowe szopki były dziełami, które noszono od domu do domu zarówno po to, żeby opowiedzieć o misterium Bożego Narodzenia, jak i zarobić trochę groszy na drobne przyjemności. Wpisując się w lokalną tradycję, zapraszamy na warsztaty tworzenia obnośnych, pokrytych brokatem i świecącymi złotkami szopek pudełkowych – zachęcają organizatorzy.

Uwaga! Konkurs na najpiękniejszą szopkę

Wykonawcy szopek będą mogli zostawić swoje dzieła w muzeum do niedzieli, by wziąć udział w konkursie na najpiękniejszą szopkę.

Warsztaty tworzenia ozdób z opłatka. Światy

Światy, bo tak nazywają się ozdoby tworzone z opłatka, to typowo polska tradycja. Zawieszano je na podwieszanej pod sufitem choince – podłaźniczce, na delikatnych lnianych niciach bądź końskim włosiu. Najdelikatniejszy powiew bądź ruch przechodnia sprawiał, że świat się obracał. Według wierzeń, zawieszanie tego bieluśkiego chleba przynosiło szczęście i błogosławieństwo, a dokładne obserwowanie odpowiedź na to, czy pogoda będzie dla gospodarzy przychylna i nie zabraknie zboża w spichlerzach.

– Zapraszamy więc na warsztaty tworzenia opłatkowych światów, które nie tylko ozdobią zielone gałązki bożonarodzeniowego drzewka, ale będą też przypominały o tym, co przy wigilijnym stole jest najważniejsze – zachęcają organizatorzy.

Świąteczne karty, kartki, karteczki. Warsztaty ręcznie wykonanych kartek świątecznych

Sir Henry Cole w 1843 roku w Londynie zlecił ilustratorowi Johanowi Horsleyowi stworzenie dla niego świątecznej kartki z tekstem: „Wesołych Świąt i Szczęśliwego Nowego Roku dla Ciebie”. Horsley, zainspirowany kształtem nastawy ołtarzowej, skomponował scenę przedstawiającą świętującą rodzinę. Kartka ukazywała miłosierdzie i radość. Sir Cole, który posiadał warsztat litograficzny, wydrukował 1000 kart z tym motywem i sprzedawał je za 1 szylinga za sztukę. Była to pierwsza drukowana kartka świąteczna.

Uznaje się, że to właśnie dzięki rozprzestrzenianiu się technik poligraficznych w XIX wieku rozpropagowała się idea kartek świątecznych.

Czy wcześniej kartek nie było? Oczywiście, że były, wytwarzano je ręcznie i dlatego były unikatowe. W przedwojennej serii książek „Deutsche Volkskunst” historycy Carl Heinz Clasen i Hans Meyer zamieścili zdjęcia ręcznie wykonanych kartek z okolic Kwidzyna i Żuław Gdańskich z XVIII i XIX wieku. Były one wysyłane z okazji świąt Bożego Narodzenia, Nowego Roku i nie tylko. Kartki te zawierają motywy kwiatów ludowych, aniołków, życzenia są wpisywane w pole o kształcie serca, a na jednej z nich są wypisane życzenia na bardzo długiej, układającej się w meandryczne spirale, banderoli. Czytanie, jak i pisanie takiego dzieła, musiało być nie lada wyzwaniem.

– Nawiązując do starej ludowej i przede wszystkim lokalnej tradycji, zapraszamy na warsztaty ręcznego wykonywania kartek, które potem będzie można wysłać do bliskich i przyjaciół. Warsztaty adresowane są do rodzin z dziećmi, jak również osób indywidualnych w różnym wieku – zachęcają do udziału pracownicy Muzeum Zamkowego w Malborku.

Harmonogram warsztatów świątecznych, 5-7 grudnia 2025 r.

Wszystkie warsztaty odbywają się podczas jarmarku bożonarodzeniowego w Przyziemiu Karwanu na terenie Muzeum Zamkowego w Malborku.

Piątek, 5 grudnia 2025 r., 15.00-20.00

• 15.00-16.30 – warsztaty wyplatania wieńców adwentowych z wikliny (Tomasz Chądzyński)
• 17.00-18.30 – warsztaty pieczenia pierników (Magdalena Olbryś)
• 19.00-20.00 – warsztaty tworzenia szopek bożonarodzeniowych (Wioleta Rudzka)

Sobota, 6 grudnia 2025 r., 10.00-20.00

• 10.00-11.30 – warsztaty tworzenia kartek świątecznych (Jolanta Justa)
• 12.00-13.30 – warsztaty wyplatania wieńców adwentowych z wikliny (Tomasz Chądzyński)
• 14.00-15.30 – warsztaty tworzenia ozdób z opłatka (Agnieszka Skrobisz)
• 16.00-17.30 – warsztaty szopkarskie (Wioleta Rudzka)
• 18.00 -19.30 – warsztaty pieczenia pierników (Magdalena Olbryś, Tomasz Bogdanowicz jako Święty Mikołaj)

Niedziela, 7 grudnia 2025 r., 10.00-16.00

• 10.00-11.30 – warsztaty tworzenia ozdób z opłatka (Agnieszka Skrobisz)
• 12.00-13.30 – warsztaty tworzenia wieńców adwentowych z wikliny (Tomasz Chądzyński)
• 14.00-16.00 – warsztaty wypiekania pierników (Wioleta Rudzka)
• 15.00 – rozstrzygnięcie konkursu na najpiękniejszą szopkę – razem z Mikołajem (Wioleta Rudzka i Tomasz Bogdanowicz)