XIX-wieczny zabytkowy wiatrak w Tczewie już po renowacji. Działa jak nowy!

Remont zabytkowego wiatraka w Tczewie zakończony

Pierwszy etap prac przy zabytkowym XIX-wiecznym wiatraku w Tczewie dobiegł końca. Najważniejszym efektem renowacji jest ponowne uruchomienie jego historycznego mechanizmu, który przez kilkadziesiąt lat pozostawał nieaktywny. Wykonawca przystąpił do prac na początku maja. Zadaniem firmy było przygotowanie pełnej dokumentacji projektowej oraz przeprowadzenie pierwszego etapu prac budowlano-konserwatorskich. W ramach robót wykonano m.in. inwentaryzację architektoniczno-konserwatorską, badania konserwatorskie i architektoniczne, prace budowlane oraz montaż instalacji elektrycznych.

CZYTAJ TEŻ: Zabytkowy wiatrak w Tczewie bez czapy i skrzydeł! Ruszył remont

Termin realizacji zadania wyznaczono do 5 listopada. Co prawda, trzeba było troszkę dłużej poczekać na efekty prac, ale warto było. 

- Jestem bardzo zadowolony z efektów prac – mówi Łukasz Brządkowski, prezydent Tczewa. - Była to kompleksowa renowacja wiatraka, w zasadzie wymieniono bardzo dużo jego elementów, natomiast okazało się, że wbrew pozorom, dużo elementów historycznych udało się uratować. Przede wszystkim wykonano poważne przace przy fundamentach wiatraka – musiano je wzmocnić i zabezpieczyć przed wilgocią. Wymieniono także deski poszycia, które były dawniej deskami sosnowymi. Teraz są to deski modrzewiowe, drewno naprawdę szlachetne. Dokonano pełnej renowacji wszystkich mechanizmów. Głowica wiatraka się obraca, obracają się też śmigła wiatraka, który jest obecnie w pełni funkcjonalnym obiektem.

Rewitalizacja całego wzgórza wiatracznego

Renowacja wiatraka to dopiero początek większego projektu. Miasto przygotowuje koncepcję kompleksowej rewitalizacji całego wzgórza wiatracznego.

Na razie ostatecznego planu zagospodarowania tego miejsca jeszcze nie ma. Wiadomo jedynie, że wiatrak będzie działał pod skrzydłami Fabryki Sztuk. Będą tam realizowane działania kulturalno-edukacyjne. Z kolei historyczne budynki przyległe do wiatraka również zostaną poddane gruntownemu remontowi w ramach drugiego etapu inwestycji.

- Właśnie w tym obiektach będzie się mieściła ta główna działalność całego wzgórza wiatracznego. Na to musimy jeszcze trochę poczekać. Sam wiatrak będzie pewnie obiektem, do którego będziemy wpuszczać mieszkańców w określone dni, czy też podczas ważnych wydarzeń w roku.

ZOBACZ TAKŻE: Wieża Ciśnień w Tczewie zmieni się nie do poznania! Powstanie tam centrum kultury

Kiedy wiatrak „ożyje” dla mieszkańców?

Renowacja mechanizmu pozwoli na jego uruchamianie cztery razy w roku. Termin działania będzie skonsultowany z mieszkańcami – władze miasta chcą, aby wiatrak symbolicznie towarzyszył najważniejszym wydarzeniom Tczewa, takim jak Dni Ziemi Tczewskiej czy Dzień Tczewa. 

Tczewski wiatrak to jeden z nielicznych tego typu obiektów położonych praktycznie w centrum miasta. Powstał około 1852 roku na miejscu starszego młyna z 1806 roku. Obiekt ma drewnianą konstrukcję z murowaną podstawą i unikalne, pięcioramienne skrzydło.

Zabytek znajduje się w rejestrze od 1960 roku. Jego obecna forma pochodzi z końca XIX wieku. W trakcie renowacji służby konserwatorskie na bieżąco nadzorowały wszystkie prace – od dokumentacji po rekonstrukcję detali.

Wszystkie prace związane z renowacją tczewskiego wiatraka, prowadzono pod nadzorem służb konserwatorskich.

- Na bieżąco wykonywane były oględziny i konsultowano wszystkie kwestie związane z pracami przy tym unikatowym nie tylko w skali regionu zabytku – mówi Marcin Tymiński, rzecznik Pomorskiego Konserwatora Zabytków. - Wiatrak obecny kształt zyskał pod koniec XIX wieku. Przed nim, w tym samym miejscu stał młyn garbarski. To co charakterystyczne dla tczewskiego zabytku to rzadko spotykane, pięcioramienne skrzydło. Do 1945 właścicielami wiatraka była rodzina Schulz. Po II wojnie światowej przejął go Skarb Państwa, później samorząd, a w 1983 roku osoba prywatna. W 2023 roku odkupiło go miasto, które przeprowadza obecne prace remontowe. 

Warto przypomnieć, że tczewski „holender” w rejestrze zabytków województwa pomorskiego jest już od 65 lat. Został do niego wpisany w 1960 roku.