Dwie nowe pozycje w kaszubskiej prozie

„Mòrzkùlowie” Stanisława Jankego i „Aba” Artura Jabłońskiego, to dwie nowe książki prozatorskie w języku kaszubskim, które ukazały się w końcówce 2021 roku.

Laureat pierwszej Kaszubskiej nagrody literackiej Stanisław Janke, w swojej najnowszej powieści “Mòrzkùlowie” (co należy rozumieć jako nazwę wyimaginowanego plemienia) zaprasza czytelnika do „(po)myślenia o tym, co być mogło, albo być może” jak napisała w recenzji książki Adela Kożyczkowska. Z kolei Daniel Kalinowski zwraca uwagę na niezwykłe bogactwo elementów etnograficznych, zawartych w nowej prozie Jankego. “Pomiędzy prawdą i iluzją nie ma tam autora, jest tylko czytelnik i jego (po)myślenie” - konkluduje swój namysł nad prozą nestora wśród kaszubskich pisarzy Adela Kożyczkowska.

Autor nordowej trylogii, jak krytycy literaccy nazywają Artura Jabłońskiego po ukazaniu się jego trzech powieści Namerkôny, Smùgã i Fényks, sięgnął tym razem po własne opowiadania rozproszone wcześniej na łamach gazet i czasopism, a także stworzył kilka nowych miniaturowych opowieści, by zamknąć je wszystkie w tomie zatytułowanym “Aba”, co po polsku znaczy “fala odpływu”. W najwcześniejszych opowiadaniach Jabłońskiego dostrzec można jakąś fascynację śmiercią i towarzyszącym jej nimbem tajemnicy. Późniejsze teksty wydają się być pewnym rozliczeniem z własnym dzieciństwem, a niektóre z nich są niczym komentarz do otaczającej nas rzeczywistości.

Obaj autorzy po raz kolejny udowadniają, że kaszubska proza dawno już przestała być kopciuszkiem przy rodzimej poezji, która przez niemal cały wiek XX wiodła prym w kaszubskiej literaturze. XXI wiek przyniósł istotną zmianę w tym obszarze. O ile wcześniejsze stulecie mogło się pochwalić kilkoma zaledwie książkami prozatorskimi, o tyle dzięki ostatnim dwóm dekadom można mówić o kilkudziesięciu nowych powieściach i zbiorach opowiadań.

Książka Stanisława Jankego została wydana przez warszawski oddział Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i wejherowskie Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej. Zbiór opowiadań Artura Jabłońskiego wydał Kreativer, spółka córka Wydawnictwa Region z Gdyni.   

Jan Jabłoński, Radio Kaszëbë